بهروز اسدی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات,
محمدرضا قنادها - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران,
حمید رضا دری - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی
علی اکبر قنبری - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

به منظور بررسی صفات مرفولو ژیکی و فنولو ژیکی مؤثر بر عمل کرد دانه لوبیا در شرایط تنش آبی و تعیین روابط بین آن ها آزمایش با ۱۵ ژنوتیپ لوبیا سفید متعلق به با نک ژن ایستگاه ملی تحقیقات لوبیا خمین در سال ۱۳۸۴ اجرا گردید . آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت . اعمال تنش خشکی بر اساس ۱۰۰ میلی لیتر تبخیر از سطح تش تک تبخیر صورت گرفت و نتایج تجزیه واریانس حاکی از تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ ها از نظر صفات مورد بررسی بود . نتایج همبستگی فنوتیپی صفات مورد بررسی نشان داد که عملکرد دانه با صفات ارتفاع بوته ، طول میانگره ، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته دارای همبستگی مثبت و معنی دار نشان داد . نتایج تجزیه عامل در شرایط تنش آبی نشان داد که ۴ عامل اصلی 88/22 درصد واریانس کل را توجیه می نماید. عامل اول 44/47 درصد از تغییرات متغیرها را توجیه نمود. بیشترین ضرایب مثبت ترکیب خطی عامل اول مربوط به صفات تعداد غلاف در بوته ، تعداد دانه در بوته و عمل کرد بود . عوامل دیگر به ترتیب 24/42، 11/96 و 9/37 درصد از واریانس کل را توجیه نمودند . بر اساس رگرسیون گام به گام صفاتتعداد غلاف در بوته ، تعداد روز تا تش کیل اولین غلاف ، تعداد دانه در بوته و قطر ساقه وارد مدل رگرسیونی گردیدند . بر اساس تجزیه خوشه، ژنوتیپ ها در ۳ گروه قرار گرفتند . ژنوتیپ ها ی موجود در خوشه سوم (KS41128 ،KS41101 و KS41238) دارای حد اکثر عمل کرد و اجزاء عملکرد در شرایط تنش بودند.

لوبیا، خشکی، تجزیه عامل، تجزیه خوشه