مریم جهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی
اعظم برزوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی
احمد نظامی - اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده کشاورزی، گروه زراعت
مهدی عزیزی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی

به منظور ارزیابی ژنوتیپ کلزا از نظر امکان استفاده از نشت الکترولیت ها به عنوان شاخصی از خسارت یخ زدگی در کلز ا آزمایشی در سال 84-1383 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد ، در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل با دو تکرار به اجرا درآمد . ده ژنوتیپ کلزا به همراه پنج سطح دمائی (0، 4-، 8-، 12- و 16- درجه سانتی گراد) به صورت فاکتوریل در پلات های فرعی و صفت خوسرمایی و عدم خوسرمایی در پلات های اصلی در نظر گرفته شدند . گیاهان تا مرحله 5-3 برگی در گلخانه رشد یافته و سپس گیاهان در دو صفت عدم خوسرمائی و خوسرمائی به مدت سه هفته قرار گرفته و پس از این مدت , در معرض سطوح های دمائی مذ کور قرار گرفتند . میزان پایداری غشاء سیتوپلاسمی ژنوتیپ ها با استفاده از نشت الکترولیت ها مورد ارزیابی قر ار گرفت . سپس دمای کشنده برای ۵۰ درصد نمو نه ها (LT50) تعیین گردید . نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که اثرات خو سرمائی ، ژنوتیپ و دمای یخ زدگی بر میزان نشت الکترولیت ها و اثرات دو عامل اول بر LT50 ارقام معنی دار بود (0/05>=P). کاهش دما سبب افزایش میزان نشت الکترولیت ها در کلیه ارقام مورد بررسی گردید . حالت خو سرمائی ، درصد نشت مواد و LT50 را به طور معنی داری کاهش داد . نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که در شرایط عدم خوسرمائی ارقام SLMO46 و سیمبل به ترتیب بیشترین و کمترین تحمل به یخ زدگی را داشتند ، در صورتیکه در شرایط خو سرمائی ارقام لیکورد و اکاپی دارای کمترین و بالاترین LT50 بودند.

یخ زدگی، خو سرمائی، نشت الکترولیت ها، LT50