غلامحسن رنجبر - عضو هیات علمی مرکز ملی تحقیقات شوری،
هدایت اله حاجی آخوندی میبدی - کارشناس مرکز ملی تحقیقات شوری
حسین اهرستانی - کارشناس خبره مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد

به منظور ارزیابی تعداد ٢٥٩ لاین و رقم گندم نان ، ٢٢٧ لاین و رقم آگمنت و ٢٦٤ لاین و رقم تریتیکاله ارسالی از CIMMYT در شرایط شور این تحقیق در مزرعه و در قالب طرح آگمنتد با شاهدهای کویر، روشن و ماهوتی برای لاین های گندم ، استورک برای لاین های دوروم و جیوانی ٢ برای لاین های تریت یکاله انجام گرفت . بدین منظور هر لاین در دو خط 2/5 متری و با فاصله خطوط ٢٠ سانتی متر کشت شد . آبیاری با سیفون و مطابق نیاز آبی گیاه انجام گردید . در این آزمایش از آب آبیاری با شوری 11/5 دسی زیمنس بر متر استفاده شد . در طول فصل رشد کلیه مراقبت های زراعی انجام گرفت و متوسط شوری عصاره اشباع خاک تا عمق ٩٠ سانتی متری و در زمان های کاشت، سبز شدن ، پنجه زنی، ساقه و خوشه رفتن و رسیدن انجام گرفت . نتایج حاصل از اینمطالعه نشان داد که تنوع وسیعی بین لاین ها و ارقام گندم نان ، دوروم و تریتیکاله از نظر عمل کرد دانه ، وجود داشت . طوری که میزان عمل کرد دانه لاین ها و ارقام گندم نان از ٤٧٥ گرم در متر مربع برای برخی لاین ها، تا ١٠ گرم در متر مربع برای برخی دیگر متفاوت بود . دامنه تغییرات عمل کرد دانه لاین ها و ارقام تریتیکاله، از ٦٨٠ گرم در متر مربع تا ٣٥ گرم در متر مربع متغیر بود . تنوع بین ارقام و لاین ها ی گندم دوروم از نظر عمل کرد دانه از ٤٩٠ گرم در متر مربع برای برخی لاین ها تا ١٠٠ گرم در متر مربع برای برخی دیگر متفاوت بود . در پایان نیزلاین ها و ارقام گندم نان ، دوروم و تریت یکاله به سه گروه عمده متحمل ، نیمه متحمل و حساس به شرایط شور تقسیم بندی شدند . لاین ها و ارقام متحمل انتخاب شده در این آزمایش می توانند در برنامه های اصلاحی و آزمایشات عملکرد در شرایط شور مورد استفاده قرار گیرند.

گندم نان، دوروم، تریتیکاله، لاین و رقم متحمل، عملکرد دانه