تجزیه و تحلیل همبستگی، رگرسیون و علیت برای عملکرد دانه و اجزای عملکرد در علف گندم یبیابانی (Agropyron desertorum)

علف گندمی بیابانی (Agropyron desertorum)، از گیاهان مقاوم به تنش های حیاتی و غیر حیاتی می باشد که نقش مهمی در تولید علوفه در مراتع ایران داشته و از گرامینه های مهم و با ارزش مرتعی برای ایجاد چراگاه و تولید علوفه ی خشک است . این گونه به طور معمول در دامنه های کوهستانی کشور می روید. به منظور بررسی تنوع و تشریح روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن، 31 ژنوتیپ علف گندمی بیابانی، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 84-1383 در شهرستان اراک مورد ارزیابی قرار گرفتند و صفات تاریخ ظهور سنبله و گرد ه افشانی، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، اندازه ی برگ پرچم، طول پدانکل، وزن هزاردانه، تعداد ساقه در بوته، وزن بذر در سنبله، تعداد بذر در سنبله، شاخص برداشت و عملکرد بذر و علوفه اندازه گیری شدند. ضرایب همبستگی بین صفات نیز محاسبه شد و با استفاده از تجزیه رگرسیون گام به گام، سهم هر یک از صفاتی که بیشترین تأثیر را روی عملکرد بذر داشتند، مشخص گردید . در نهایت با استفاده از تجزیه علیت، آثار مستقیم و غیر مستقیم صفات بر عملکرد بذر شناسایی شد. عملکرد بذر با صفات تعداد ساقه (r=0/77)، تعداد سنبلچه در سنبله (r=0/31) و شاخص برداشت (r=0/67) ، همبستگی مثبت و معنی دار داشت . در تجزیه رگرسیون گام به گام صفات تعداد ساقه، شاخص برداشت، عملکرد علوفه و طول سنبله به مدل رگرسیونی وارد شدند و در مجموع 90 درصد از تنوع موجود بین ژنوتیپ ها را تبیین کردند . بر اساس تجزیه علیت، شاخص برداشت و عملکرد علوفه، بیشترین تأثیر مستقیم و تعداد ساقه های بارور، بیشترین تأثیر غیرمستقیم را بر روی عملکرد دانه داشتند . با توجه به نتایج به دست آمده می توان از این صفات به عنوان شاخص هایی برای اصلاح و افزایش عملکرد دانه آگروپیرون دزرتروم استفاده نمود.

Keywords:

علف گندمی بیابانی , عملکرد دانه , اجزای عملکرد , تجزیه همبستگی و تجزیه علیت