مطالعه تغییرات کاریوتیپی جمعیت های مختلف دو گونه از جنس (Kochia (L.) C. Schrad)

جنس Kochia از خانواده Chenopodiacea و با نام فارسی جاروی قزوینی، شامل 4 گونه در ایران و 120 گونه در دنیا به دلیل خواص ی نظیر تحمل به شوری و خشکی، قابلیت سازگاری با اقلیم سرد و گرم، حجم بالای پروتئین و خوش خوراکی برای دام، به عنوان یکی از با اهمیت ترین گیاهان مرتعی است. در این تحقیق کاریوتیپ شش جمعیت متعلق به دو گونه K.scoparia و K.prostrata تهیه شد . مراحل پیش تیمار (محلول 0/5 درصد آلفا تثبیت (محلول لویتسکی )، هیدرولیز (هیدروکسید سدیم یک نرمال ) و رنگ آمیزی (هماتوکسیلین) بر روی نوک ریشه ها انجام شد . براساس نتایج حاصله همه جمعیت ها دارای پایه کروموزومی x=9 و سطح پلوئیدی دیپلوئید بودند اما در دو جمعیت 18797 و 18859 متعلق به گونه K.scoparia ، سطح پلوئیدی تترا پلوئیدی نیز مشاهده شد که این بیانگر وجود حالت میکساپلوئیدی در گونه مذکور است . براساس جدول دوطرفه Stebbins تمامی جمعیت ها در کلاس 1A قرار گرف تند . اما با توجه به مقادیر A1 و %TF (بعنوان پارامترهای عدم تقارن درون کروموزومی ) جمعیت( K.scoparia(18797 از نامتقارن ترین و در عین حال متکامل ترین کاریوتیپ برخوردار بود در حالیکه جمعیت ( 111) K.prostrata کاریوتیپ ابتدائی و متقارنی را نشان داد. از لحاظ شاخص عدم تقارن بین کروموزومی( DRL و A2) نیز جمعیت ( 653) K.scoparia ، از نامتقارن ترین کاریوتیپ برخوردار بود. از نظر ارزش نسبی کروماتین، بین جمعیت ها اختلاف چندانی مشاهده نشد . نتایج تجزیه واریانس در قالب طرح کاملا تصادفی نامتعادل (با حداقل 3 تکرار ) براساس صفات کروموزومی نشان داد که فقط از لحاظ صفات شاخص سانترومری (CI)، نسبت بازوها (AR)، شاخص عدم تقارن درون کروموزومی (A1) و درصد شکل کلی (%TF) بین جمعیت های مورد مطالعه اختلاف معنی دار وجود داشت . براین اساس در تجزیه کلاستر (Ward) براساس صفات فوق، با برش دندروگرام در فاصله اقلیدسی 0/91، جمعیت ها در 3 گروه مختلف قرار گرفتند. به طوریکه دو جمعیت 18828 و 18859 متعلق به گونه K.scoparia در کلاس 1، جمعیت 653 از گونه K.scoparia در کلاس 2 و جمعیت های 111 و 222 از گونه K.prostrnta و جمعیت 18797 از گونه K.scoparia در کلاس 3 قرار گرفتند که این نتایج بیانگر قرابت زیاد جمعیت 18797 متعلق به گونه K.scoparia ، نسبت به جمعیت های مربوط به گونه K.prostrnta است.

Keywords:

جاروی قزوینی , کاریوتیپ , کروموزوم و Kochia