حمید صبری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
جواد مظفری - بانک ژن ملی گیاهی ایران- موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
محمد جعفر آقایی - بانک ژن ملی گیاهی ایران- موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
سالار شعف - بانک ژن ملی گیاهی ایران- موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

دورگ گیری بین گونه ای به عنوان راهکاری مهم در انتقال ژنهای ارزشمند از گونه های وحشی خویشاوند به گونه زراعی شناخته شده است . در این بررسی دو گونه وحشی یکساله خویشاوند نخود C. reticulatum و C. Echinospermum با گونه زراعی C. Arietinum از تکنیک RAPD-PCR برای شناسائی هیبریدهای بین گونه ای استفاده شد . برای این منظور 18 هیبرید فرضی حاصل از تلاقی بین گونه ای C. arietinum * C. echinospermum و C. arietinum * C. reticulatum با استفاده از دو پرایمر تصادفی RAPD مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. دورگ بین گونه ای بودن گیاهان با مشاهده قطعات DNA والد پدری علاوه بر قطعات DNA مادری در پروفیل RAPD نتاج فرضی تشخیص داده شد . بر این اساس از میان تلاقی های مورد بررسی پنج ژنوتیپ با داشتن قطعات DNA پدری دورگ واقعی بوده و در بقیه 13 نتاج دیگر با عدم مشاهده الگوی باندی مشخص والد پدری دورگ بودن آنها از طریق تکنیک RAPD به اثبات نرسید . اگر چه این تکنیک قوی در تشخیص هیبرید ها نیست ولی در خصوص هیبرید های بین گونه ای تعیین والد پدری و یا مادری در بعضی از موارد امکان پذیر است.

نخود، هیبرید بین گونه ای و نشانگر RAPD