محمد عبدالهیان نوقابی - استادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند
پرویز امجدی - کارشناس ارشد زراعت، سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی

این پژوهش با هدف مطالعه تاثیر نوع رقم و زمان برداشت روی سهم وزنی و خصوصیات تکنولوژیکی قسمت های ریشه ذخیره ای چغندرقند شامل: سر، طوقه، ریشه اصلی و دم انجام شد. چهار رقم تجارتی چغندرقند شامل: Dorotea ،IC ،BR1 و جلگه و سه زمان برداشت شامل: 25 مهر، 15 آبان و 5 آذر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحققیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند واقع در کمال شهر کرج در سال 1381 به اجرا در آمد . نتایج نشان داد اثر زمان برداشت روی سهم وزنی همه اجزای ریشه ذخیره ای (سر ، طوقه ، ریشه و دم ) معنی دار بود. اثر رقم برای وزن خشک سر و طوقه معنی دار ولی برای وزن خشک دم و ریشه معنی دار نبود . اثر متقابل زمان برداشت و رقم برای هیچیک از صفت های مذکور معنی دار نشد . با تاخیر در برداشت سهم قسمت سر و طوقه نسبت به کل ریشه ذخیره ای کاهش و در مقابل سهم وزنی قسمت اصلی ریشه افزایش یافت. نتایج مقایسه ارقام مورد مطالعه نشان داد که رقم IC بیشترین و رقم Dorotea کمترین سهم وزنی قسمت سر را به خود اختصاص دادند. که این امر می تواند ناشی از پشرفت های حاصله در بهنژادی ارقام جدید چغندرقند باشد . به طورکلی، بیشترین غلظت ناخالصی ها در قسمت سر و سپس طوقه وجود داشت . بنابراین با توجه به سهم وزنی قسمت سر (3/7%) و طوقه (8/9%) ، در صورتیکه در هنگام برداشت فقط قسمت سر حذف شود کیفیت تکنولوژیکی ریشه های بدون سر بهبود خواهد یافت . از دیدگاه صنعت قند مخصوصا در مناطق کشت پا ییزه و مغان که معمولا سهم وزنی قسمت سر وطوقه نسبتا زیاد است این موضوع از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

زمان برداشت، رقم، سر و طوقه، کیفیت تکنولوژیکی و چغندرقند