زینب خراسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
نرگس خمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
احمد نظامی - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

پتانسیل آب در خاک یک فاکتور عمده تعیین کننده جوانه زنی و استقرار گیاه زراعی در مزرعه در شرایط دیم می باشد. هدف از این تحقیق، بررسی اثر فاکتور فوق بر جوانه زنی و قدرت گیاهچه شش اکوتیپ زیره سبز بود . دو عامل تودههای زیره سبز شامل 5 توده زیره سبز (تربت حیدریه، خواف، سبزوار ، قائن و قوچان) و یک رقم هندی RZ19 و عامل پتانسیل اسمزی شامل 7 سطح ( 0 ، 1-، 2-، 3-، 4-، 5-، 6- بار) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با 4 تکرار مورد استفاده قرار گرفت. بذور زیره سبز در داخل پتری دیش و تحت شرایط کنترل شده جوانه زدند. نتایج نشان داد که با کاهش پتانسیل اسمزی (صفر بار به 6- بار ) درصد جوانه زنی به طور معنی داری ( 61 به 0 درصد ) کاهش یافت . اکوتیپ های قائن ، خواف و تربت حیدریه به تنش خشکی تحمل بیشتری نشان دادند . طول ریشه چه و ساقه چه نیز به همین ترتیب کاهش نشان داد و با کاهش پتانسیل آب ، تفاوت معنی داری در ظهور ریشه چه و ساقه چه اکوتیپ ها مشاهده شد . در میان صفات مورد اندازه گیری طول ریشه چه بهترین شاخص برای ارزیابی پاسخ ارقام به تنش خشکی بود . در بین سطوح تنش، پتانسیل های آب 4- و 5- بار بهترین سطوح برای ارزیابی پاسخ ارقام به تنش خشکی بودند.

زیره سبز، جوانه زنی، تنش خشکی، اکوتیپ و پتانسیل اسمزی