عزت اله اسفندیاری - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات مجتمع آموزش عالی مراغه، دانشگاه تبریز
سلطانعلی محبوب - استاد گروه بیوشیمی و تغذیه دانشکده بهداشت و تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تبریز
محمد رضا شکیبا - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
هوشنگ آلیاری - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

با توجه به اهمیت گندم و تنش خشکی سه رقم گندم نان (آذر 2، الوند و زرین) انتخاب و به روش هیدروپونیک کشت شدند. گیاهچه های گندم حاصل تا مرحله 3-2 برگی با محلول هوگلند 50 % و سپس با محلول کامل تغذیه گشتند. در مرحله 5-4 برگی گیاهچ هها به مدت 10 روز در پتانسیل های اسمزی 4، 8 و 12 بار حاصل از پلی اتیلن گلیکول 8000 قرار گرفتند. از محلول هوگلند کامل نیز بعنوان شاهد استفاده شد. سپس از گیاهچه ها نمونه های برگی تهیه و میزان کل آنتی اکسیدان های اسکوربات و گلوتاتیون ، فرم احیا آنها ، پراکسیداسیون لیپیدی و پرولین انداز هگیری گشت . نتایج حاصل نشان داد که در رقم آذر 2 میزان اسکوربات کل افزایش یافته و گلوتاتیون کل در سطح 12 بار نسبت به شاهد کاهش داشت . درحالیکه با افزایش شدت تنش اسمزی میزان اسکوربات و گلوتاتیون کل در ارقام الوند و زرین به ترتیب کاهش و ثابت بود. اما فرم احیا هر دو آنتی اکسیدان در تمامی ارقام با افزایش شدت تنش اسمزی کاهش یافت . در بین ارقام مورد بررسی همواره رقم آذر 2 از مقدار بیشتر اسکوربات و گلوتا تیون نسبت به دو رقم دیگر برخوردار بود . بعلاوه در ارقام آذر 2 با افزایش شدت تنش اسمزی تجمع پرولین بیشتر از دو رقم دیگر صورت گرفت . این عوامل همگی منجر به افزایش تحمل تنش اسمزی حاصل از پلی اتیلن گلیکول 8000 توسط رقم آذر 2 نسبت به دو رقم دیگر گردید . بعبارت دیگر نتایج نشان می دهند که بین میزان آنتی اکسیدان های اسکوربات و گلوتاتیون و تجمع پرولین با پراکسیداسیون لیپیدی رابطه منفی وجود دارد.

آنتی اکسیدان، گندم و پرولین