شهناز علیدادی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی علوم و تحقیقات دانشگاه آذربایجان غربی
برات محمدی - استادیار زبان و ادبیات فارسی علوم و تحقیقات دانشگاه آذربایجان غربی

در این پژوهش به شعر عاشورایی قبل و بعد از انقلاب اسلامی می پردازیم. تفاوت نگاه ، زبان، فکر و قالب در این دو دوره بهچشم می آید. عمان سامانی و خوشدل تهرانی به عنوان شاعران پیش از دوره انقلابی اسلامی و علی موسوی گرمارودی واحد ده بزرگی به عنوان شاعران عاشورای پس از انقلاب مورد بررسی قرار گرفته اند. هرکدام از نظر زبانی، فکری و ادبیبررسی شده که شباهت ها و تفاوت ها نیز بیان شده است. تفاوت عمده این است که پیش از انقلاب، شعر عاشورایی بهصورت یک رویداد بدون ارتباط با جامعه و تاریخ نوشته می شد اما پس از انقلاب شعر عاشورایی شاهد هم سو شدن بامسائل اجتماعی شد. تفاوت دیگر در تغییر قالبها در دوره پس از انقلاب است؛ مثلاً گرمارودی در شعر نیمایی و دهبزرگی در قالب دوبیتی شعر عاشورایی سروده اند. البته در هر دو دوره نقاط مشترک فکری و شعری وجود دارد. استفادهاز تلمیح در هر دو دوره زیاد بوده، پیوند اشعار عاشورایی با طبیعت از نکات و نقاط مشترک دیگر در این زمینه بوده است.در کل قبل از انقلاب عمان سامانی با نگاه عرفانی، خوشدل با نگاه روایی و داستانی، احد ده بزرگی و گرمارودی با نگاه وزبانی حماسی وارد این عرصه شدند؛ البته گرمارودی در شعر نو و نیمایی و سپید شعر عاشورایی را پس از انقلاب رنگ وبوی تازه بخشید.

شعر عاشورایی، انقلاب اسلامی، عمان سامانی، گرمارودی، خوشدل تهرانی