حمید جعفریان یسار - عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان شهید مدنی قم
هادی آقاجانی - عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان

هدف این مطالعه، بازشناسی مفهوم عادت (عادت کردن به کاری یا روشی) و کاربرد آن به عنوان یک روش تربیتی درحوزه تعلیم و تربیت اسلامی با محوریت دیدگاه حضرت امام علی (ع) است. در این مقاله سعی شده است تا مفهوم عادتبه عنوان یک روش تربیتی معرفی شود. دیدگاه های موافق و مخالف با این شیوه تربیتی با تأکید بیشتر به دیدگاه حضرتعلی (ع)، به عنوان نظریه غالب مطرح گردیده است. روش این مطالعه کتابخانه ای و تحلیل اسناد و متون با استفاده ازمنابع ثبتی دست دوم از جمله کتاب ها و مقالات چاپ شده بوده است. برخی یافته های این مطالعه عبارت است از: بر« امام علی » حضرت ،« ارسطو » ، « افلاطون » اساس سیر تاریخی و با تحلیل متون موجود، عادت از دیدگاه متفکرانی چونمطرح گردیده و حتی به عنوان یک روش ،« بوعلی سینا » شیخ الرئیس ،« سعدی » ،« فارابی » ،« امام محمد غزالی » ،( (عتربیتی تبیین شده است. برخی موافق کاربست عادت به عنوان روش تربیتی و برخی مخالف آن اظهار نظر کرده اند. دراین بین دیدگاه امام علی (ع)، دیدگاه ممتازی است. ایشان به موضوع عادت هم سلبی و هم ثبوتی توجه کرده اند. امامعلی (ع) مقیاس بهره مندی از عادت را نتیجه امور قرار داده اند. در دیدگاه ایشان، اگر نتیجه یک فعلی با موازین دینی درتضاد باشد، عادت در این رفتار مذموم است و چنانچه رفتاری در راستای موازین دینی قرار گیرد، عادت چه بسا بسیارطبیعت « العاده طبع الثان » ، جزیی از طبیعت آدمی است « عادات » حسن تلقی می گردد. از دیدگاه امام علی(ع)، اولاپسندیده، معرف بخشی از « عادات » ؛« تخیر لنفسک من کل خلقٍ بأحسنه فان الخیر العاده » ، ثانویه انسان است و ثانیاًنیکو نیز داشته باشد. « عادات » طبیعت و هویت انسان است و اگر آدمی بخواهد به نیکویی شناخته شود، می بایست

عادت، روش تربیتی عادت، امام علی،