محمد مویدی - پژوهشگر دکتری شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران

سرمایه اجتماعی مجموعه هنجارهای موجود در نظام های اجتماعی است که موجب ارتقای سطح همکاری اعضای آن جامعه و پائین آمدن هزینه های تبادلات و ارتباطات می شود. لذا مفاهیمی نظیر جامعه مدنی و نهادهای اجتماعی نیز ارتباط مفهومی نزدیکی را نیز با سرمایه ی اجتماعی دارا می باشند. این موضوع نقش سرمایه ی اجتماعی را در تحقق توسعه ی پایدار و همچنین دستیابی شهرها به عنوان اجتماعی انسانی، به پایداری شهری را پراهمیت تر می سازد. یکی از چالش های مهم در شهرهای امروزی مصرف بی رویه انرژی و معضلات حاصل از آن بر زندگی انسان شهرنشین می باشد. متاسفانه مصرف بی رویه ی انرژی باعث شده تا علاوه بر آنکه میزان این انرژی تا حد قابل توجهی کاهش یافته و نسل های آینده را با مشکلات عدیده ای مواجه سازد. زیست بوم بشری را نیز با چالش های زیست محیطی عدیده ای مواجه ساخته است. از این رو هدف اصلی این پژوهش دستیابی به الگویی برای سرمایه ی اجتماعی در راستای پایداری هر چه بیشتر شهرها بوده است. این موضوع توجه به مصرف بهینه و حفاظت از انرژی را به طور ویژه مورد توجه قرار می دهد. همچنین شناسایی مؤلفه های اجتماعی مؤثر بر بهبود سطح سرمایه ی اجتماعی در شهرها نیز از دستاوردهای این پژوهش می باشد. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی بوده و از حیث روش کار بر روی ساختارهای کیفی را مد نظر دارد. بر این اساس با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از مطالعات کتابخانه ای، مؤلفه های اثرگذار بر بهبود سطح سرمایه اجتماعی شهروندان که عبارتند از آگاهی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، روابط اجتماعی، اخلاقیات، شبکه های اجتماعی، نهادهای اجتماعی و سازمان های مدنی شناسایی شدند. این مؤلفه ها به طور ک لی به عنوان سازنده ی سرمایه ی اجتماعی نقش ویژه ای را در هدایت و جهت دهی سیاست های شهری ایفا می کند. همچنین به منظور عملیاتی نمودن این مفاهیم با توجه با ضروریات توسعه پایدار شهری سیاست های اجرایی ای نیز پیشنهاد شده است.

سرمایه اجتماعی، شهرهای پایدار، مؤلفه های سرمایه اجتماعی، حفاظت از انرژی