عطیه غفوری - کارشناس ارشدمعماری منظر

هنگام مواجهه با یک فضای معماری، احساسی که در انسان ایجاد میشود، معلول معیارهای متعددی است که گستره آن از ماهیت و کیفیت فضایی طرح تا ذهنیت معمار در زمان خلق فضا و ویژگیهای روانی و تجربههای شخص بازدیدکننده رادر بر م یگیرد. در این میان، تنها معیار قضاوت ما از اثر معماری- به صورت عام- و بدون د رنظ رگرفتن ذهنیت خل قکننده فضا، کالبد آن است. احساس ما در فضا وابسته به کیفیتهایی است که از نوع عناصر فضا، رابطه بین آنها و شیوه ادراکشان پدید میآید. در حقیقت، ویژگیهای فضا، کیفیتهایی را پدید میآورد که احساس شخص در مواجهه با فضا، متأثر از آنها است. در میان فضاهایی که در طول دوران زندگیخود با آنها روبرو میشویم، فضاهایی وجود دارد که گویی زمان در آنها متوقف میشود؛ فضاهایی که ما را وادار به نشستن میکنند و به خود فرو میبرند.احساساتی چون آرامش، سکون، تأمل برانگیزی و بیزمانی در کامل ترین شکل خود در «با غهای ایرانی » محقق میشود. فضاهایی چون مقبره «خواجه عبد درون » و «خواجه احرار ولی » در آسیای مرکزی نیز،بدون داشتن پیچیدگیهای کالبدی، احساس مشابهی را ایجاد میکنند. این نوشتار که محصول سفر به آسیای مرکزی است به بررسی تطبیقی عوامل کالبدی ایجاد چنین حسی در فضاهای یا دشده مقبره خواجه عبد درون و مقایسه آن با احساس باغ ایرانی باغ فین کاشان از طریق بررسی ویژگیهای فضا و کیفی تهای ایجا دشده توسط آنها میپردازد و میکوشد تا با تحلیل شباه تهاو تفاو تها، معیارهای فیزیکی کالبدی را برای ایجاد این حس معرفی نماید

کالبد، کیفیت فضایی، زمان، حس فضا،کاشان، باغ فین، سمرقند، مقبره خواجه عبد درون