ابراهیم حاجیانی

تغییر ساختار شهرداری به نهاد اجتماعی منوط به تغییر کارکردهای آن است و مطابق ادبیات علوم اجتماعی و تجاربجهانی و تاریخ، هرگونه تغییر ساختار در نهادها،منوط به تغییر کارکردهاو جابهجایی آنهاست. حال سؤال اصلی آناست که انتظار داریم شهرداری به مثابه نهاد اجتماعی چه کارکردهای جدیدی به عهده بگیرد که متفاوت از وضعیتتاریخی و کنونی آن باشد.طبعاً برای پاسخ به این سؤال دو دسته کارکرد جدید میتواند مطمح نظر قرار گیرد که البته منشأ آن نیز به شکلگیریدو دسته نیازهای جدید در حوزه شهروندی و مدیریت شهری بازمیگردد. در اینجا علیالقاعده باید نیازهای جدیدیدر سطح شهر و شهروندی پدید آمده باشد که میتوان آن را در تشدید مشکلات شهری در کلانشهرها و عدم حل وفصل آنها ملاحظه کرد. از سویی دیگر، باید به کارکردهایی که از دولت و ساختار نظام سیاسی منفک و به مدیریتشهری منضم شود، اشاره داشت که این امر را میتوان در مفهوم و یا ضرورت کوچک شدن دولت و سپردن اموراجرایی به نهادهای غیردولتی دید. حال مسئله اصلی این آن است که بنا بر دلایل تاریخی و نیز مسائل خاص سیاسیدر ایران، از جمله موضوع تمرکزگرایی در ساختار دولت، تعدیل کارکردها و وظایف دولت و سپردن آن بهشهرداریها به دشواری امکانپذیر است. در واقع ذهنیت و نگرش دولتها در ایران کماکان تمرکزگرایانه باقی مانده وتجربه یک دهه گذشته خصوصیسازی نیز این مطلب را تصدیق میکند. بنابراین باید گفت: مقدمه هرگونه تلاش برایارتقای موقعیت مدیریت شهری، تعدیل این ذهنیتهای تمرکزگرایانه در ساختار دولت و ایجاد اطمینان از رفتارمدیریت شهری در راستای منافع ملی است.

شهرداری، نهاد اجتماعی، موانع سیاسی، استراتژی تغییر، مدیریت شهری