امیرحسین سالمی
سیامک بوداقپور

کاربرد مطلق کولرهای گازی و آبی در مناطق بسیار گرم و یا گرم و شرجی ، از یک سو باعث افزایش مصرف انرژی و مصرف سوخت های فسیلی در نیروگاه ها و آلودگی هوا و از سوی دیگر گازهای گلخانه ای مورد استفاده در آنها موجب آسیب به لایه اوزون و سایر مشکلات زیست محیطی متعاقب می گردد. از این رو استفاده از انرژی های پاک (مانند باد و ... ) یا کمترین اثرات سوء می تواند از حیث اقتصادی مقرون به صرفه و از نظر حفظ محیط زیست مفید باشد. یکی ازکاربردهای انرژی های پاک در معماری سنتی ایرانی در یزد ، کاشان و سایر شهرهای با قدمت و کویری به شکل بادگیر (تهویه هوای منازل با استفاده از انرژی باد ) نمود پیدا کرده است . بادگیرها برج هایی هستند که بالای آب انبارها و دهانه معدن ها جهت تهویه بر بام خانه ها ساخته می شود. در خانه ها هوای خنک از بادگیر ، که نوع ابتدایی تهویه مطبوع به شمار می رود ، به اتاق های طبقه همکف یا زیرزمین ها فرستاده می شود. لازم به توضیح است که بعضی از بادگیرها ، فقط از طریق جابجایی هوا داخل بنا را خنک می سازند و بعضی دیگر ، هم از طریق جابه جایی هوا و هم از طریق تبخیر این عمل را انجام می دهند ، بدین صورت که جریان هوا پس از ورود به داخل ساختمان از روی یک حوض سنگی کوچک و فواره رد می شود و سپس از آنجا به سایر اطاق ها هدایت می گردد. بادگیر معمولاً چهارگوش است و در دیوارهای چهارگانه آن چند سوراخ تعبیه شده است . درون بادگیر با تیغه ها و جدارهایی که از خشت یا چوب و خشت ساخته شده است ، به چند بخش تقسیم می شود. شایان ذکر است شاید انرژی های طبیعی مانند باد به طور کامل نتوانند جایگزین انرژی های فعلی و فسیلی گردند ، و لذا تأمین برودت و تهویه ساختمان تنها به وسیله بادگیر دیگر میسر نمی باشد اما کابرد آن به صورت آلترنیتیو (موازی ) می تواند در کاهش مصرف سوخت های فسیلی و بهره بری از انرژی پاک و حفظ محیط زیست مؤثر باشد.

بادگیر ، انرژی های پاک ، انرژی های تجدیدپذیر ، تهویه منازل