زهرا عابدی - استادیار و عضو هئیت علمی دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
یحیی دشتی رحمت آبادی - رئیس هئیت مدیره شرکت آذرکاوین

تولید و مصرف پایدار به عنوان مقوله هایی بسیار مهم در روند توسعه پایدار محسوب می گردند و می توانند در ابعاد مختلف خرد، میان بخشی و کلان بر اقتصاد اثرگذار باشند. به همین جهت است که در صورت بهینه نبودن تولید و مصرف، حرکت اقتصاد به سمت توسعه پایدار با محدودیت های جدی روبرو خواهد شد. واحدهای کارخانه ای به دلیل مصرف منابع اولیه و انرژی، در توسعه پایدار نقشی اساسی ایفا می کنند. از سوی دیگر هدر رفت منابع تولیدی در فرایند تولیدات کارخانه ای سهم قابل توجهی را به خود اختصاص می دهد. سیستم حسابداری هزینه یابی جریان مواد از جمله ابزارهایی است که با دنبال نمودن سه اصل کاهش، استفاده مجدد و بازیافت در افزایش بهره وری، کاهش هزینه ها و پایداری تولید و مصرف اهمیت بسزایی دارد. به منظور افزایش بهره وری، می توان این سیستم را در زنجیره ایجاد ارزش واحدهای کارخانه ای به کارگرفت. از دیدگاه کاربردی، این سیستم در واحد کارخانه ای آذرکاوین تولید کننده فوم های آتش نشانی جهت مصرف در اطفای حریق در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی پیاده گردید. نتایج تحقیق جریان مواد و هدر رفت مواد و انرژی را در این واحد کارخانه ای نمایان ساخت. پس از پیاده سازی این سیستم، بیشترین و کمترین میزان هدر رفت مواد و انرژی به ترتیب در مراکز تصفیه و بسته بندی به میزان 530/260/000 (29/8٪) و 192/740/000 (10/8٪) ریال برآورد گردید. در نهایت راهکارهایی جهت کاهش هزیه های تولید و هدر رفت و کاهش آسیب های زیست محیطی ارائه شد.

توسعه پایدار، حسابداری هزینه یابی جریان مواد (MFCA)، بهره وری ، فرایند تولید، واحدهای تولیدی نفت، گاز و پتروشیمی، شرکت آذرکاوین