محبوبه قاسمی - دانشجوی دکتری دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدالرحیم هوشمند - دانشیار گروه آبیاری زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز

رسالت مهم بخش کشاورزی تأمین نیازها و ارتقاء امنیت غذایی در عین حفاظت از پایداری منابع پایه می باشد. به طور معمول، زه آب ها در مقایسه با آب آبیاری از کیفیت پایین تری برخوردار میباشند. برای به حداقل رساندن اثرات مخرب کوتاه مدت و بلندمدت زه آبها بر محیط زیست، تولیدات گیاهی، حاصلخیزی خاک و کیفیت آب، توجه به مسائل مدیریتی در پروژه ها و حوضه های آبریز حائز اهمیت است. از اینرو، پژوهش حاضر به بررسی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر ترجیح متخصصان در مدیریت زه آب با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی میپردازد. گزینه های مورد بررسی در این تحقیق شامل حفاظت از آب، استفاده مجدد از زه ابها، دفع زه آبها و تصفیه زه آب میباشند. مدل ارائه شده شامل مراحل تعریف مسئله، محاسبات فازی و رتبه بندی گزینه های مختلف مدیریت زه آب و ساختار سلسله مراتبی آن شامل سه سطح هدف، معیارهای اصلی و زیرمعیارها بود. به منظور انتخاب معیارها، زیر معیارها و عوامل و همچنین تعیین اهمیت نسبی هر یک از آنها، از نقطه نظر کارشناسان ومحققین و نیز جمع بندی نتایج پرسشنامه ای استفاده شد. نتایج نشان داد که حفاظت از آب به عنوان گزینه ی برتر در مدیریت زه آب شناسایی شده است. از میان زیرمعیارهای حفاظت آب کاهش منابع دارای بالاترین اولویت میباشد. استفاده مجدد از آب دارای اولویت دوم می باشد. از میان زیرمعیارهای آن معیار حیات وحش و تالاب با وزن 0/260 از بیشترین اهمیت برخوردار است. معیار استفاده متوالی از زهآب با وزن 0/248 در اولویت دوم است.

مدیریت زه آب، تحلیل سلسله مراتبی فازی، حفاظت از منبع، استفاده مجدد از زه آب، استفاده