شهباز شمس الدینی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

خشکسالی پدیده ای است که در ادوار زمانی مختلف، نقاط بسیاری از کره زمین را مورد تهدید قرار داده و منجر به ویرانی هایی در این کره خاکی گردیده است. بر اساس تعریفی که از سوی بانک جهانی در سال ۱۹۹۸ ارائه شده ، خشکسالی عبارت است از کاهش بارندگی به میزانی که تولیدات کشاورزی را نسبت به میانگین سالانه کاهش دهد. کشور ما با واقع شدن در کمربند خشک کره زمین و داشتن اقلیمی خشک تا نیمه خشک با متوسط بارندگی حدود 250 میل یمتر در سال یکی از مناطق مستعد کم آبی و خشکسالی های متناوب می باشد. تنها آمار و اطلاعات موجود از خسارات خشکسالی به سالهایی مربوط می شود که خشکسالی در آن سال ها شدت پیدا کرده است. بر اساس این اطلاعات، خسارت ناشی از خشکسالی در سال ۱۳۷۸ و در بخش کشاورزی حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال برآورد گردیده است. این پدیده دارای آثار مستقیم و غیر مستقیم بسیاری بر محیط پیرامون خود خواهد بود. از جمله آثار مستقیم خشکسالی م یتوان به کاهش تولیدات زراعی و حاصل خیری جنگل ها و مراتع، افزایش نرخ مرگ و میر دام ها، کاهش سطح آب و خسارت به موجودات آبزی اشاره کرد.کاهش درآمد کشاورزان و دامداران، افزایش قیمت مواد غذایی، کاهش تعداد شاغلین بخش کشاورزی، افزایش بیکاری و مهاجرت از مناطق روستایی به مناطق شهری، برخی از آثار غیر مستقیمی است که پدیده خشکسالی به دنبال دارد. با توجه به وجود مشکل در تعیین زمان دقیق شروع و پایان خشکسالی و نیز آثار خطرناکتر این پدیده نسبت به سایر وقایع طبیعی و همچنین پتانسیل کشور ما برای رخداد خشکسالی، به کارگیری ساز و کارهای هدفمند برای مقابله، کنترل و مدیریت بحران خشکسالی بیش از پیش ضروری به نظر م یرسد. در این راستا، اولین گام برای تعدیل اثرات خشکسالی، باور و درک عمیق و اهمیت این پدیده به ویژه زمینه و علل وقوع و آثار متقابل و چندگانه پیامدهای آن است. در گام بعدی می بایست راهبردها و راهکارهایی را انتخاب کرد تا بر اساس آنها بتوان آثار زیانبار خشکسالی را مهار و به حداقل ممکن کاهش داد.

پیامدهای اقتصادی ، پیامدهای اجتماعی ، خشکسالی