محمدرضا شکاری - دانشجوی دکتری بیابان زدایی دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه کاشان
سید جواد ساداتی نژاد - دانشیار دانشکده علوم وفنون نوین دانشگاه تهران
حیدر ابراهیمی - دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه کاشان

آب زیرزمینی یکی از مهمترین منابع تامین کننده آب بخش کشاورزی در دشت داراب می باشد که در سال های اخیر با افزایش بی رویه برداشت آب ناشی از فعالیت های نامناسب کشاورزی و همچنین کاهش نزولات جوی منجر به فشار جدی بر منابع آب زیر زمینی دشت داراب گردیده است. تحقیق حاضر به منظور یررسی دوره های خشک و تر از شاخص منبع اب زیرزمینی GRI استفاده گردید. سپس با استفاده از نرم افزار GIS نقشه های پهنه بندی خشکسالی به منظور نشان دادن تغییرات مکانی خشکسالی هیدروژئولوژیکی آن ترسیم و تحلیل گردید. بررسی تغییرات هیدروگراف واحد آبخوان در سال های 1390-1372 حاکی از آن است که سطح آب زیرزمینی در ابتدا متعادل بوده و در سال ١٣٧٥ به بالاترین حد خود می رسد و از سال ١٣٨٠ با افت و خیزهای همراه بوده که از سال ٨٥ به بعد روند نزولی تراز سطح آب زیرزمینی حفظ شده و در سال های ١٣٩٠ به اوج خود رسیده است بطوریکه سطح تراز ایستابی در این سال نسبت به سال 1372، 21/66 متر افت داشته و میزان متوسط افت سالانه 1/2 متر می باشد. همچنین نتایج پهنه بندی خشکسالی هیدروژئولوژیکی نشان داد که تقریبا در سال 1372 تا 1379 ترسالی متوسط در دشت رخ داده است. در سال های 1386-1380 از شدت دوره های تر کاسته و و برشدت دوره های خشک (خشکسالی متوسط) افزایش می یابد که بیشتر مناطق بخش های جنوبی ، جنوب شرقی و غرب دشت را شامل می شود. از سال 1390-1387 خشکسالی ها اوج و شدت گرفته یطوریکه گستره آن در تمامی آبخوان دشت می باشد. بنابراین کاهش بارندگی و اضافه برداشت از سطح آب زیرزمینی دو عامل در ایجاد شرایط خشکسالی هیدروژئولوژیکی می یاشند. با توجه به روند کنونی برداشت امکان توسعه بهره برداری مجدد از آبخوان دشت وجود نخواهد داشت. از اینرو در چنین شرایطی حفظ تعادل آبخوان امری ضروری بنظر می رسد.

هیدروگراف واحد، GIS، خشکسالی هیدروژئولوژیکی، آبخوان دشت داراب