محمد امین پرندین - دانشجوی دکتری آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
امیرحسین ناظمی - استاد گروه آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
سیدعلی اشرف صدرالدینی - دانشیار گروه آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
محمدحسین پرندین - کارشناسی ارشد مهندسی آب دانشگاه صنعتی اصفهان

با توجه به محدودیت منابع آب و لزوم استفاده بهینه از آبهای سطحی موجود و روند افزایش جمعیت و پیشرفت صنایع و کشاورزی، منابع آبی موجود جوابگوی نیازمندیهای سالهای آتی نبوده و صرفه جوئی در مصرف آب واصلاح سیستم های آبیاری مثل آبیاری تحت فشار و گسترش آن از ضروریات است. کم آبیاری یک روش مناسب برای استفاده از آب و تولید محصول تحت شرایط کمبود و بالا بودن قیمت آب و سایر نهاده ها است. برای بررسی تاثیر کم آبیاری بر توابع تولید و هزینه های خالص و ناخالص گیاه ذرت دانه ای در منطقه اسلام آباد غرب ، از زمینی به مساحت حدود ٩٠٠ متر مربع که در مزارع مرکز تحقیقات اسلام آباد غرب واقع شده است استفاده شد. تیمارهای مورد استفاده شامل انجام آبیاری با 20% نیاز آبی، %40 نیاز آبی، 60% نیاز آبی، 80% نیاز آبی، 100% نیاز آبی و 120% نیاز آبی و هر کدام در چهار تکرار بودند. بذر مورد استفاده رقم هیبرید سینگل کراس ٧٠٤ بود. مقدار آب مورد نیاز در هر آبیاری با استفاده از داده های مربوط به تشتک تبخیر کلاس A که بصورت روزانه از ایستگاه هواشناسی اسلام آباد غرب واقع در نزدیکی محل اجرای طرح ، دریافت می شد محاسبه می گشت.. تابع تولید بصورت یک منحنی درجه دوم و تابع هزینه بصورت یک معادله خطی بدست آمد. نتایج حاصله نشان می دهد که آبیاری با ١٠٠ درصد نیاز آبی بیشترین عملکرد محصول در واحد سطح به میزان ١١٢٨٨ کیلوگرم در هکتار را به همراه دارد. کشت ذرت با %20 نیاز آبی گیاه از لحاظ اقتصادی دارای ضرر و زیان بوده و بیشترین درآمد ناخالص مربوط به تیمار 100% نیاز آبی گیاه و همچنین بیشترین درآمد ناخالص و خالص به ازای واحد آب مصرفی نیز بترتیب مربوط به تیمار با 40% نیاز آبی و تیمار با 100% نیاز آبی است. همچنین نتایج تحقیق نشان داده است که آبیاری با بیش از نیاز آبی گیاه فقط هزینه ها را کاهش داده و کاهش عملکرد را نیز در بر خواهد داشت. بیشترین درآمد خالص نیز در حالت محدودیت منابع آب به تیمار 100% نیاز آبی تعلق دارد.

ذرت دانه ای ، توابع عملکرد و هزینه ، کم آبیاری ، عمق آبیاری بهینه