بررسی اثر ترکیبات مختلف هورمونی و نوع ریزنمونه در کالوس زایی و بازایی گیاه دارویی انیسون (Pimpinella anisum)

گیاه Pimpinella anisum از تیره چتریان (Apiaceae) که مهمترین مواد تشکیل دهنده آن اسانس بوده و مهمترین ماده موجود در اسانس ترانس آنیتول به میزان 80 تا 90 درصد می باشد. با توجه به اثرات مهم این ماده از جمله ضد باکتری بودن آن و ضد اسپاسم، اهمیت کشت بافت را در زمینه امکان تکثیر سریع و انبوه این گیاه و شناسایی و دستکاری ژنتیکی آنزیم های دخیل در مسیر ساخت این ماده موثره برمی انگیزد. بنابراین دانستن محیط مناسب و اندام مناسب برای رشد بهتر این گیاه در داخل محیط کشت و رسیدن به مواد موثره بهتر از نظر کیفت و کمیت از جمله ضروریات است. با این وجود به دلیل نبود اطلاعاتی در مورد کشت بافت این گیاه ، کشت بافت و اندام P. anisum جهت ریزازدیادی آن بر روی محیط کشت مناسب صورت گرفت. کشت in vitro این گیاه در محیط کشت MS با مقادیر مختلف هورمونی انجام شد. قطعات برگ، محور زیر لپه و محور بالای لپه از بذرهای استریل رشد یافته در محیط کشت MS فاقد هورمون به عنوان ریزنمونه مورد استفاده قرار گرفت. ریزنمونه های برگی در محیط کشت MS حاوی 1mg.l^-1BAP و 0.2mgl^-1NAA کالوس های حجیم و زردرنگی تشکیل دادند ولی فاقد اندام بودند. همچنین این ریزنمونه در محیط MS دارای 2mgl^-1BAP و 1mgl^-1IAA تشکیل کالوس های سبز رنگ و غیر پایدار نمودند ولی در محیط کشت MS حاوی 2mgl^-1BAP و 0.5mgl^-1IAA تشکیل اندام هوایی و ریشه دادند. ریزنمونه محور بالای لپه در محیط MS حاوی 0.5mgl^-1BAP و 0.5mgl^-1NAA از نظر سه ویژگی (رشد کالوس، رنگ کالوس و پایداری کالوس) موفق تر بوده ولی فاقد اندام بودند. این ریزنمونه در محیط کشت MS دارای 2mgl^-1BAP و 0.5mgl^-1IAA بعد از کالوس زایی فقط اندام هوایی تولید نمودند. در محیط MS حاوی دو ترکیب هورمونی (2mgl^-1BAP و 0mgl-1NAA و 1mgl^-1BAP و 0mgl^-1NAA ) ریزنمونه محور زیر لپه از نظر سه ویژگی مذکور موفق تر بوده ولی فاقد اندام بودند. این ریزنمونه در محیط کشت MS دارای 2mgl^-1NAA و 0.5mgl^-1IAA بعد از کالوس زایی فقط اندام هوایی تولید نمودند. کالوس های انتقال یافته از سه تا ریزنمونه در محیط MS دارای دو ترکیب هورمونی (1mgl^-1 2,4-D و 1.25mgl^-1BAP و 0.3mgl^-1IBA و 1mgl^-1BAP) تغییر رنگ داده و تبدیل به اندام هوایی شدند. ترکیب هورمونی 2mgl^-1BAP و 0.5mgl^-1IAA نسبت به ترکیب هورمونی محیط های کشت دیگر بهترین ترکیب هورمونی برای گیاه P. anisum برای سه ریزنمونه گیاهی و سه ویژگی م

Keywords:

ا Pimpinella anisum , چتریان , کشت بافت , اندام زایی , رنگ کال و پایداری کال , کال و باززایی گیاه