حامی کابوسی - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آیت الله آملی ، آمل
فاطمه زابلی - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آیت الله آملی ، آمل
سمیرا کریمی - دانشجوی کارشناسی ارشد میکروبیولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آیت الله آملی ، امل

سابقه و هدف: سیب و فراورده های آن نقش عمده ای در تغذیه انسان و اقتصاد کشاورزی بازی می کنند. بیماری های بعد از برداشت سیب که عمدتا توسط قارچ ها ایجاد می شوند خسارت قابل توجهی را به این محصول از نظر کمی و کیفی وارد می کند. و در دهه های اخیر باقیمانده سموم بر روی میوه ها باعث ایجاد نگرانی هایی در جوامع علمی شده است و در حال حاضر کنترل بیولوژیک به عنوان یک روش جایگزین استفاده از سموم مطرح شده است. لذا نظر به اهمیت اقتصادی و بهداشتی بیماری های بعد از برداشت سیب، هدف از انجام این تحقیق بررسی امکان کنترل بیولوژیکی قارچ های عامل فساد فوزاریوم توسط قارچ تریکودرما در میوه سیب پس از برداشت می باشد. روش بررسی: نمونه های سیب به صورت تصادفی از سردخانه های شهر آمل جمع آوری گردید. قارچ تریکودرما هارزیانوم و قارچ عامل بیماری فوزاریوم سولانی از موسسه گیاهپزشکی کشور تهیه گردید. اثر آنتاگونیستی تریکودرما هارزیانوم بر روی قارچ عامل بیماری سیب در شرایط آزمایشگاه نظیر، کشت روی لام، مایکوپارازیتیسم، کشت متقابل و آزمون متابولیت فرار مورد آزمایش قرار گرفت و در آزمایش انباری سیب ، زخم هایی بر روی سیب ایجاد شد و 40 میکرولیتر از آنتاگونیست تریکودرما با غلظت 7^10 سلول در میلی لیتر و پس از 24 ساعت 20 میلی لیتر از سوسپانسیون های قارچ های بیمارگر به صورت مجزا با غلظت 5^10 مایع زنی شدند. سیب های مایع زنی شده در دمای 20 و 5 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. یافته ها: بررسی میکروسکئپی ناحیه تقابل ریسه های آنتاگونیست و بیمارگرها مشخص کرد که تریکودرما پس از نفوذ به سلول هیفی بیمارگر ، درون آنها پیشروی کرده و موجب تخزیب سلول هیف بیمارگرها شد. در آزمون کشت متقابل میزان کاهش رشد برای فوزاریوم 59/24 درصد بود و در تست متابولیت فرار برای فوزاریوم 72/58 درصد مساحت پرگنه قارچ بیمارگر را کاهش داد. در مساحت لکه ها در روی سیب در دمای 5 درجه سانتیگراد برای فوزاریوم 0/10 سانتی متر مربع در مقایسه با 1/8 سانتی متر مربع در شاهد کاهش را نشان داد و مساحت لکه ها در روی سیب در دمای 20 درجه سانتیگراد برای فوزاریوم 11/33 سانتی متر مربع در مقایسه با 18/08 سانتی متر مربع در شاهد کاهش را نشان داد. نتیجه گیری: آنتاگونیست تریکودرما هارزیانوم علیه کپک قهوه ای قارچ فوزاریوم در هر دو دما 20 و 5 درجه سانتیگراد موثر بود. آنالیزهای آماری با استفاده از نرم افزار Spss و با اندازه گیری های در سطح احتمال (0/05>P) انجام گرفت و مقایسه میانگین ها با استفاده از روش آزمون چند دامنه ای دانکن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

بیوکنترل، تریکودرما، میوه سیب، پس از برداشت، فوزاریوم