فاطمه حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، گروه گیاه پزشکی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمد حسن سرایلو - دانشیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
احمد ندیمی - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
وحید قاسمی - دکترای حشره شناسی، گروه گیاه پزشکی، مجتمع آموزش عالی شیروان

شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum) یکی از آفات مهم کشور و جهان است که هر ساله سبب ایجاد خسارت اقتصادی در محصولات انباری به ویژه آرد می شود. پوسته های لاروی و فضولات حشرات کامل آفت با ورود به داخل آرد باعث کاهش شدید مرغوبیت آن می شوند . امروزه تقاضا جهت استفاده از حشره کش های گیاهی به دلیل مانده کم خطر روی محصولات انباری ذو به افزایش است. در پژوهش حاضر خواص حشره کشی اسانس پوست پرتقال (Citrus sinensis) و گریپ فروت (Citrus paradisi) روی شپشه قرمز آرد مورد مطالعه قرار گرفت . اسانس پوست میوه های مذکور با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب استخراج شد. سمیت تنفسی اسانس پوست میوه های مذکور با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب استخراج شد. سمیت تنفسی روی حشرات کامل 7-1 روزه شپشه قرمز آرد (T. castaneum) در شرایط آزمایشگاهی در دمای 1 ± 26 درجه سانتیگراد و رطوبت سانتیگراد و رطوبت نسبی 5± 65 درصد در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. مرگ و میر حشرات در غلظت های مختلف در 5 تکرار مورد قرار مطالعه قرار گرفت. غلظت لازم برای مرگ و میر 50% جمعیت (LC50) در 24 ساعت اسانس دهی توسط اسانس پرتقال (C. sinensis) و گریپ فروت (C. paradisi) به ترتیب 7/27 و 7/70 میکرولیتر هوا به دست آمد. نتایج حاصل از این پژوهش سمیت قابل توجه اسانس پرتقال (C. sinensis) و گریپ فروت (C. paradisi) روی شپشه قرمز آرد در مقایسه با سایر گونه های نزدیک و دیگر اسانس های مرکبات نشان می دهد.

سمیت تنفسی، اسانس گیاهی، پرتقال، گریپ فروت، شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum)