مریم کشاورزی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
محمدباقر رضایی - استاد و عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
سید مهدی میری - استادیار و عضو هیئت علمی گروه باغبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

در پژوهش حاضر تنوع ژنتیکی برخی از جمعیت های چای چوپان (Stachyslavandulifolia Vahl) در شرایط رویشگاهی با استفاده از شناسانگرهای فیتوشیمایی مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفت. سرشاخه های گل دار 6 جمعیت چای چوپان لز پنج استان آذربایجان غربی، البرز، قزوین، چهار محال و بختیاری، و لرستان جمع آوری شدند. نتایج بررسی ها نشان داد بالاترین میانگین بازده اسانس درصد وزنی/وزنی به جمعیت های قره زاغ و لرستان تعلق داشت. در مجموع 42 ترکیب در اسانس چای چوپان شناسایی گردید که مقدار آنها از 98-93 درصد از کل اسانس متغیر بود. سزکوبی ترپن ها اصلی ترین گروه ترکیبات شناسایی شده در اسانس را تشکیل دادند. ترکیبات اصلی اسانس عبارتند از: بتا پینن (19 درصد) ، جرماکرن دی (14 درصد)، گاماترپینن (13 درصد)، آلفا پینن (8 درصد)، بی سیکلو جرماکرن و بتا فلاندرن (8 درصد)، 1 و 8 سینئول (6 درصد) . ترکیب جرماکرن دی را به عنوان یک نشانگر فیتوشیمیایی شاخص در رده بندی شیمیایی گونه های مختلف جنس Stachys می توان مطرح کرد.

چای چوپان، تنوع ژنتیکی، فیتوشیمایی، اسانس، جرماکرن دی