بهرام حاجی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد
داود صادق زاده اهری - استادیار ، عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه
الهه میانجی - دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد

شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L) از جمله گیاهان دارویی مهم در طب سنتی کشور محسوب می شود و سابقه کشت و مصرف دیرینه در ایران و جهان دارد. به منظور بررسی عملکرد و ارزیابی پنج توده شنبلیله بومی کشور (جمع آوری شده از کرمانشاه، سمنان، برازجان، خاش و اردستان) آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار طب بهار و تابستان 1331 در منطقه هشترود انجام شد. برخی صفات کمی توده ها شامل ارتفاع بوته ، تعداد روز از کاشت تا مرحله گلدهی و رسیدگی، ارتفاع اولین غلاف از سطح خاک، تعداد غلاف، تعدا شاخه های فرعی، وزن هزار دانه، عملکرد ماده تر و عملکرد ماده خشک اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که بین توده های آزمایشی از نظر تمامی صفات مورد مطالعه اختلاف های معنی دار آماری وجود داشت. نتایج نشان داد که در بین توده های مورد بررسی توده اردستان دارای بیشترین مقادیر تعداد روز تا گلدهی (با میانگین 93/5 روز)ف توده اردستان با میانگین 111/5 روز به مرحله رسیدگی رسید و بیشترین تعداد روز تا رسیدگی را به خود اختصاص داد در ارتفاع بوته، بیشترین مقدار این صفت با میانگین ارتفاع بوته 59/01 سانتی متر مربوط توده اردستان بود در ارتفاع اولین غلاف از سطح خاک بیشترین مقدار این صفت با میانگین ارتفاع 42/94 سانتی متر مربوط توده اردستان بود. بیشترین تعداد غلاف در بوته با میانگین 35/51 مربوط به توده اردستان بود. بیشترین وزن هزار دانه مربوط به توده اردستان با میانگین 11/10 گرم بود که با توده خاش با میانگین 19/01 گرم در گروه مشترک قرار داشت. در بیوماس تر بیشترین مقدار این صفت با میانگین وزن تر 1302/2 کیلوگرم در هکتار مربوط توده اردستان بود که با توده خاش با میانگین وزن تر 1191/2 کیلوگرم در هکتار در گروه مشترک قرار داشتند و بوماس خشک که بیشترین مقدار این صفت با میانگین وزن خشک 521/5 کیلوگرم در هکتار مربوط توده اردستان بود. در جمع بندی نتایج توده اردستان به عنوان مناسب ترین ژنوتیپ جهت کشت در منطقه به منظور بهره برداری از خصوصیات آن به عنوان گیاه دارویی توصیه می شود.

شنبلیله، توده بومی، و صفات زراعی