بهمن فاضلی نسب - عضو هیئت علمی پژوهشکده زیست فناوری کشاورزی و پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل
زیبا فولادوند - عضو هیئت علمی پژوهشکده زیست فناوری کشاورزی و پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل

فعالیت های صنعتی مختلف، کاربرد حشره کش ها، علف کش ها و کودهای شیمیایی محیط زیست و اکوسیستم های زراعی را آلوده کرده است. مشکل اصلی که این عوامل ایجاد می کنند این است که باعث تجمع غیر طبیعی عناصر کم مصرف و فلزات سنگین در این اکوسیستم ها می شوند. غلظت بالای عناصر مانند کادمیوم، مس ، نیکل، کروم، روی ، منگنز، کبالت و... منجر به اثرات منفی بر روی رشد و عملکرد گیاهان زراعی و همچنین کیفیت تولیدات کشاورزی خواهد شد. این عناصر نهایتاً وارد زنجیره غذایی شده و زندگی موجودات زنده را به خطر می اندازند. اخیرا تکنیک گیاه پالایی به عنوان یک روش موثر و ارزان جهت تصفیه و پالایش محیط زیست مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. در این پژوهش گونه های گیاهی مختلف جهت استخراج ، حفظ و تثبیت یا تجزیه مواد آلاینده مختلف من جمله عناصر کم مصرف و کمیاب ، ترکیبات آلی و عناصر رادیواکتیو به کار می روند. گونه های گیاهی برای این هدف از مکانیسم های مختلفی همچون تجمع بیش از حد تصفیه ریشه ای و تغییر شکل دادن بهره می برند. گیاهان بیش انباشتگر، غلظت های خیلی بالای فلزات سنگین را بیش از 11 تا 011 برابر نسبت به گیاهان دیگر می توانند انباشت سازند و یا تحمل کنند. تاکنون شمار زیادی گونه گیاهی گزارش شده است که قادرند گیاه پالایی انجام دهند. مطالعات زیادی روی ظرفیت و توانایی گیاهان زراعی صورت گرفته است. لیکن مشکلات و موضوعات مربوط به گیاهان زیست پالا در اکوسیستم های زراعی زیاد مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقاله پتانسیل گیاهان برای فعالیت های گیاه پالایی و نگرانی ها و مشکلاتی که ممکن است در اکوسیستم های زراعی قابل تامل باشد، مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

گیاه پالایی، فلزات سنگین، اکوسیستم های زراعی ، گیاهان بیش انباشتگر