مینا سادات پورشریفی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم زیستس و بیوتکنولوژی دانشکده علوم دانشگاه کردستان
محمد علی زارعی - استادیار گروه علوم زیستی و بیوتکنولوژی دانشکده علوم دانشگاه کردستان

بیماری دیابت به دلیل افزایش میزان گلوکز خون ناشی از عدم جذب به موقع آن توسط سلول ها ایجاد می شود. از آنجایی که آنزیم آلفا گلوکوزیداز باعث تجزیه کربوهیدرات های غذایی و به دنبال آن جذب و افزایش سطح گلوکز خون می شود از مهار کننده های این آنزیم به عنوان دارو جهت درمان برخی از اشکال بیماری دیابت استفاده می شود. داروهایی که امروزه برای کنترل میزان گلوکز خون مصرف می شوند دارای عوارض جانبی متعددی هستند لذا از آنجا که گیاهان منبع بسیار مناسبی از لحاظ ترکیبات فعال زیستی هستند امروزه تحقیقات بسیاری جهت ارائه راهبردهایی برای درمان بیماری های مختلف با استفاده از آنها در حال انجام است. هدف از این مطالعه یافتن مهار کننده های قوی و جدید آنزیم آلفاگلوکوزیداز با استفاده از منابع گیاهی می باشد. عصاره های هگزانی 60 گونه گیاهی جمع اوری شده از مناطق مرکزی استان گردستان، به منظور بررسی فعالیت مهاری آنها بر روی آنزیم آلفاگلوکوزیداز در غلظت های 1، 0/1، 0/01، و 0/001 میلی گرم بر میلی لیتر مورد ارزیابی قرار گرفتند. از آکاربوز محلول در بافر فسفات به عنوان کنترل مثبت استفاده شد. همه سنجش ها در سه تکرار انجام شدند. مطابق نتایج این مطالعه عصاره گیاهان Descurania Sophia, Fumaria Vailantii, Ferula haussknechti Wolf ex Rech, Haplophyllum acutifolium (DC.)G.Don, Isatis cappadocica Desv, Eremostachys laevigata Bunge, Silene aucheriana Boiss فعالیت مهار کنندگی بالای 60 درصد بر روی آنزیم آلفاگلوکوزیداز از خود نشان دادند. در این میان فعالیت مهاری عصاره گیاهان خاکشیر (D.sophia) و شاه تره (F.vailantii) به طور چشمگیری بالا و IC50 آن ها به ترتیب 0/9 ، 24/55 میکروگرم بر میلی لیتر بود. لذا می توان نتیجه گرفت که عصاره گیاه D. Sophia به دلیل درصد مهار بالا و IC50 پایین می تواند جهت مطالعات دقیق تر موضوع جالبی باشد.

آلفا گلوکوزیداز، مهار کننده، عصاره گیاهی ، هگزان، دیابت، خاکشیر، شاه تره