آزاده رستمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تغذیه علوم دامی دانشگاه کردستان
قربانعلی صادقی - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان
احمد کریمی - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان

این تحقیق به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پودر برگ توت فرنگی و غذه موسیر بر روی پاسخ ایمنی جوجه های گوشتی صورت گرفت. در این آزمایش از 336 قطعه جوجه گوشتی مخلوط نر و ماده نژاد راس 308 در قالب طرح کاملا تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار و 14 قطعه جوجه گوشتی در هر تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره بر پایه ذرت و سویا به عنوان شاهد و جیره های حاوی 0/5 و 1 گرم در کیلوگرم پودر برگ توت فرنگی 0/5 و 1 گرم در کیلوگرم پودر غده موسیر و 0/5 گرم در کیلوگرم مخلوط پودر برگ توت فرنگی و غده موسیر بود. در این آزمایش میزان تیتر آنتی SRBC در سنین 25 و 32 روزگی و تیتر آنتی بادی بر علیه واکسن بیماری نیوکاسل در سنین 17 و 21 روزگی اندازه گیری شد . در سن 21 روزگی نیز از هر تکرار یک قطعه کشتار و وزن بورس فابریسیوس و طحال آن اندازه گیری و به صورت درصدی از وزن زنده بیان شد. نتایج به دست آمده در مورد میزان تیتر آنتی SRBC نشان داد که هیچ تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی در سن 25 روزگی مشاهده نشد. اما در سن 32 روزگی بین تیمارهای آزمایشی با تیمار حاوی 1 گرم در کیلوگرم پودر برگ توت فرنگی تفاوت معنی داری وجود داشت و میزان تیتر آنتی SRBC آن نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری افزایش پیدا کرده بود (0/05p). اما از لحاظ عددی مقدار 1 گرم در کیلوگرم پودر غده موسیر میزان تیتر آنتی نیوکاسل بالاتری نسبت به گروه شاهد داشت. هیچ تفاوت معنی داری نیز بین وزن نسبی بورس فابریسیوس و طحال بین تیمارهای آمایشی مشاهده نشد(0/05>p) . با توجه به نتایج می توان گفت که استفاده از پودر برگ توت فرنگی و غده موسیر ممکن است روی سیستم ایمنی جوجه های گوشتی تاثیر مثبتی داشته باشد.

گیاهان دارویی، SRBC، تیتر آنتی نیوکاسل، جوجه گوشتی، سیستم ایمنی