الهه بنده علی - کارشناس ارشد زیست فناوری دانشگاه اصفهان دانشکده علوم و فناوری نوین گروه زیست فناوری
مهدیه اکبرزادگان - کارشناس زیست شناسی دانشگاه اراک دانشکده علوم پایه گروه زیست شناسی

رزمارینیک اسید متابولیت ثانویه گیاهی است که در خانواده نعناعیان یافت می شود. این ترکیب دارای خاصیت ضد ویروسی ، ضد آلرژی و ضد التهاب بوده و به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی احتمال بروز سرطان و خطر تصلب شرایین را کاهش می دهد و برای درمان ورم مفاصل ، ورم رماتیسمی، آب مروارید و تنگی نفس توصیه می گردد. در این پژوهش مطالعات انجام شده به منظور بهبود تولید رزمارینیک اسید در کشا سلول و بافت گیاهان حاوی این متابولیت بررسی شد. با توجه به تولید بالای رزمارینیک اسید در کشت سلولی نسبت به کشت گیاه کامل، در ابتدا کشت سلولی به عنوان روش بیوتکنولوژی برای تولید این متابولیت مورد توجه قرار گرفت و با استفاده از محرک های مناسب تولید ان بهبود یافت. در مطالعات متعددی تولید رزمارینیک اسید در کشت کالوس برخی گونه های گیاهی بررسی شده و راهکارهای مختلفی مانند بهینه سازی محیط کشت (به واسطه تغییر ترکیبات محیط، استفاده از هورمون ها و تنظیم کننده های رشد)، تغییر شرایط فیزیکی (نور، دما و ph) و استفاده از محرک ها به کار گرفته شد. همچنین کشت ریشه مویین به دلیل رشد سریع در محیط فاقد هورمون ، نگهداری آسان و تولید سطح بالاتری از متابولیت های ثانویه نسبت به ریشه های طبیعی مورد توجه قرار رگفته است. نتایج مطالعات نشان می دهد که کشت ریشه مویین می تواند منبع تجاری با ارزشی برای تولید رزمارینیک اسید باشد.

رزمارینیک اسید، کشت سلول، کشت کالوس، ریشه مویین