محمد کشاورز بخشایش - استادیار گروه زمین شناسی; دانشگاه پیام نور، زنجان، ایران

مهمترین هدف مقاله حاضر بررسی و مقایسه قابلیت پارامترهای امواج آکوستیک برای استفاده درمطالعات مکانیک سنگ در کارهای معدن کاری میباشد. امواج آکوستیک یا ریز لرزه ها، امواج الاستیکی هستند که در اثر ایجاد و انتشار ترکهای ریز در سنگها ایجاد میشوند. مشخصات عمومی این امواج همانند موجهای حاصل از زمین لرزه ا می باشد با این تفاوت که دامنه آنها بسیار کوتاه بوده ودارای فرکانس بسیار بالایی هستند. دو پارامتر عمده این امواج که در مطالعات مربوط به پیش بینی رفتار سنگ مورد استفاده قرار میگیرند عبارت از پارامتر انرژی (energy) امواج و تعداد رخدادها (number of events) است. ثبت وبررسی این پارامترها در سنگهای تحت تنش، امکان مطالعه فرآیند منجربه کاهش مقاومت وشکست نهایی سنگ را فراهم میآورد. با این حال، قابلیت این دو پارامتر درمطالعه روند تخریب و تعیین مراحل مختلف شکست سنگها یکسان نیست. نتایج مطالعات آزمایشگاهی برروی نمونه های سنگ گابرو، تحت تنش تک محوری با ثبت هم زمان تغییر شکل و امواج اکوستیک نشان میدهد که پارامتر انرژی، قابلیت بیشتری نسبت به پارامتر تعدادرخداد و نسبت تغییر شکل، در تعیین مراحل شکست سنگ و پیش بینی نهایی آن دارد.

امواج اکوستیک؛ علوم معدنی؛ شکست سنگ؛ پارامتر انرژی