رضا دوستان - استادیار اقلیم شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ، ایران
محمد میردریکوند - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ، ایران.

بارشهای سنگین از جمله عوامل جوی مخاطره آمیز ی هستند که با ایجاد سیل و آب گرفتگی، سالانه خسارتهای سنگینی به بخش های مختلف و زیر ساختی کشور وارد می سازند. لذا شناخت و بررسی عوامل ایجاد کننده این بارشهای سیل زا، برای اقدامات پیشگیری و برنامه ریزی ها لازم و ضروری است. اهداف این مقاله، شناسایی و طبقه بندی الگوه هایهمدیدی است که بارش های سنگین و فراگیر را در غرب کشور ایجاد می کنند به این منظور، داده های بارشی 14 ایستگاه سینوپتیک استان های غرب کشور (لرستان ،کرمانشاه ،کردستان ، ایلام و همدان) با طول دوره آماری مشترک 19 سال (2005-1987) از سازمان هواشناسی دریافت گردید. و بر اساس آستانه صدک 90 ، مقدار بارش سنگین هر ایستگاه تعیین و تعداد 70 روز مشترک بارش سنگین مرکز پیش بینی محیطی آمریکا NCEP/NCAR دریافت و ماتریسی به ابعاد 70x567 برای حالت S از تحلیل مولفه اصلی آماده شد. در نهایت با ستفاده از روش تحلیل مولفه اصلی و خوشه بندی الگوی اصلی فشار بارش های سنگین و فراگیر غرب کشور مشخص گردید. نتایج نشان داد در زمان فعالیت این الگوهها چند عامل تاثیر گذار فشار در منطقه با همدیگر وجود دارد، تراف احمر که موجب صعود جریانات در ترازهای پایین وردسپهرگردیده بسیار تعیین کننده بوده و تغذیه رطوبتی جریانات جنوبی و قرارگیری یک الگوی پرفشار بر روی دریای عرب بوده که با ایجاد واگرایی نقش عمده ای در انتقال رطوبت به این سامانه ها را برعهده دارد.

الگوی فشار- بارش سنگین و فراگیر- تحلیل مولفه اصلی- تحلیل خوشه بندی- غرب ایران