علی قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه تهران
علی سلاجقه - دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
آرش ملکیان - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
اباذر اسمعلی عوری - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی

کشور ایران به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی، در اکثر مناطق، از اقلیمی خشک و نیمه خشک برخوردار می باشد. نحوه بارش و توزیع آن در این گونه مناطق، ضمن تأثیرپذیری از ویژگی های متأثر از اقلیم های یادشده، با ایجاد سیلاب های فصلی صدمات و خسارات جبران ناپذیری به بار میآورد. یکی از راه کارهای مناسب برای پیش بینی سیلاب ها بهره گیری از آمار دبی اوج لحظه ای ایستگاه های هیدرومتری است. بر این اساس در این مطالعه به منظور تعیین دبی اوج لحظه ای ((Q(PT) و دبی اوج 24 ساعته ((Q(max)، در محل خروجی زیرحوزه های آبخیز بالقلی چای، از فرمول فولر استفاده شد. به این ترتیب که ابتدا با استفاده از داده ایستگاه های هیدرومتری داخل حوزه مناسب ترین توابع توزیع احتمالی (Q(PT و (Q(max، در هر یک از ایستگاه های هیدرومتری تعیین شد سپس ضرایب منطقه ای رابطه فولر در دوره بازگشت های مختلف اصلاح شد و در نهایت مقدار QPT و (Q(max در هر یک از زیرحوزه ها با استفاده از فرمول فولر با ضرایب منطقه ای اصلاح شده محاسبه شد. بدین منظور از نرم افزارهای Arc Hydro ،Arc GIS و Easy Fit استفاده شد. نتایج نشان داد که زیرحوزه E با مقادیر (Q(max و (Q(PT به ترتیب 12/59 و 28/90 متر مکعب بر ثانیه در دوره بازگشت 100 سال سیل خیزترین زیرحوزه بوده و کمترین مقادیر (Q(max و (Q(PT به ترتیب 1/60 و 6/1 مترمکعب بر ثانیه در دوره بازگشت 100 سال مربوط به زیرحوزه Q2 می باشد. همچنین با برآورد مقادیر دبی اوج لحظه ای در هر یک از زیر حوز ه ها اولویت آن ها به منظور اجرای عملیات کنترل سیلاب تعیین شد.

آبخیز بالقلی چای، فرمول فولر، سیل خیزی، محیط زیست