سایما خواجه ئی - کارشناس ارشد بازسازی پس از سانحه دانشگاه شهید بهشتی
نرگس شمالی - ارشناس ارشد بازسازی پس از سانحه دانشگاه شهید بهشتی

زیرساخت ها و شریان های حیاتی به عنوان اصلی ترین اجزای خدماتی هر شهر درمواقع بحرانی در اولویت اول قرارمی گیرند. به عبارت دیگر درصورت آسیب پذیر بودن و نقص کاربری یکی از شریان های حیاتی، فعالیت های شهری و یا امداد رسانی در زمان بحران مختل می شود و به این ترتیب خسارات جانی و مالی رو به فزونی می رود. در این میان شبکه حمل و نقل( ریلی و جاده ای) به علت برقراری ارتباطات منطقه ای و شهری و امکان هرگونه دسترسی و خدمات رسانی در چرخه مدیریت بحران، در صورت ایجاد اختلال در آن پس از وقوع سانحه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از طرفی موقعیت کوهستانی استان آذربایجان شرقی، خشکسالی و حرکت توده هوای سرد قطبی از طرف روسیه به سمت کشور و این استان و بروز سرمای ناگهانی، بارش رگبارهای شدید در فصل بهار، خطر طغیان رودخانه ها و به دنبال آن وقوع سیلاب، حوضه آبریز آجی چای را تهدید می کند. این مقاله در دو بخش کلی تدوین شده که در بخش اول، با در نظر گرفتن شبکه حمل و نقل در این حوضه و به کارگیری روش تحلیلی و نرم افزار ArcGIS به بررسی عوامل تأثیرگذار بر آسیب پذیری این شبکه پرداخته و در بخش دوم راهکارهای پیشنهادی در فازهای آمادگی، مقابله در برابر سیلاب ناشی از طغیان رودخانه ها و ساماندهیپس از سیلاب ناشی از طغیان رودخانه ها ارائه شده است. نتایج حاصله حاکی از آن است که تراکم بالای پل ها و راه های روستایی در حوضه و وجود بسترهای با فرسایش بالای خاک باعث افزایش آسیب پذیری شبکه حمل و نقل در حوضه آبریز آجی چای شده است. راهکارهای ارائه شده نیز در راستای پیشنهاد مقاوم سازی راه ها و پ لها در برابر سیلاب، بهبود کیفیت خطوط ریلی، افزایش مقاومت و ارتقاء خاک بستر آن ها است.

شبکه حمل و نقل- آسیب پذیری- برنامه ریزی کاهش خطر - سیلاب ناشی از طغیان رودخانه ها- حوضه آبریز آجی چای