صالح اصغری سراسکانرود - دانشجوی دکتری جغرافیا، دانشگاه خوارزمی تهران
صیاد اصغری سراسکانرود - استادیار جغرافیا طبیعی، دانشگاه ارومیه
بتول زینالی - دکتری جغرافیا، دانشگاه تبریز

وقوع دو زمین لرزه بزرگ و چندین پس لرزه در منطقه اهر ورزقان باعث تحریک دامنه ها و ایجاد انواع حرکات دامنه ای در شیب های مستعد منطقه اهر- ورزقان گردید. این تحقیق در پی آن است که نقش عوامل مختلف در وقوع حرکات دامنه ای در منطقه مورد مطالعه را بررسی نماید. جهت رسیدن به این هدف اقدام به تهیه نقشه پراکنش حرکات توده ای متاثر از زمین لرزه گردید سپس با تهیه لایه های لازم از قبیل مدل رقومی ارتفاع (DEM)، نقشه شیب، نقشه زمین شناسی نقش هر یک از عوامل و میزان تاثیر پذیری آنها با در نظر گرفتن زمین لرزه تحلیل گردید. نتیجه این تحقیق نشان داد که گسترش سازندهای سست در دامنه های پرشیب سبب شده که به کوچکترین حرکات زمین ساختی واکنش نشان داده و حرکات توده ای را منجر شوند. در این میان پارامترهای مقدار، طول و جهت شیب که معرف هندسه ناهمواری است در صورت فراهم بودن رسوبات منفصل سست مهمترین فاکتور بحرانی و عامل رویداد حرکات دامنه ای در منطقه است برای ایجاد و وقوع حرکات دامنه ای در چنین محیط مستعدی نیاز به یک عامل تحریک کننده بود که زمین لرزه 21 مرداد ماه اهر ورزقان یک عامل تحریک کننده بسیار خوب در این محیط بود که به بهترین شکل ممکن در نواحی که شرایط مستعد را داشتند وارد عمل شد.

زمین لرزه اهر ورزقان، حرکات توده ای، جنبش زمین، عامل تحریک کننده