پایش فضایی خشکسالی و ترسالی های فراگیر با استفاده از شاخص SPI و DPI در محیط GIS (مطاله موردی: استان سمنان)

خشکسالی یک پدیده اقلیمی و تکرارپذیر است اگر چه به اشتباه ان را به عنوان یک واقعه نادر و اتفاقی مورد بررسی قرار می دهند. خشکسالی در واقع انحراف موقتی از توزیع نرمال اقلیمی یک منطقه و متفاوت از خشکی می باشد از این نظر که خشکی محدود به مناطق کم باران و یک شکل دایمی اقلیمی است. استان سمنان یکی از مناطق خشک کشور محسوب می شود. متوسط بارش سالانه این استان به حدود 140 میلیمتر در سال می رسد یعنی پایین تر از متوسط بارش سالانه در سطح کشور ( 240 میلیمتر) است. بنابراین انحراف از میانگین بارش اثرات تخریبی شدیدی را به محیط وارد می سازد، چرا که در آن صورت حداقل آب موردنیاز برای زیست فراهم نمی شود. این میزان بارش کم از توزیع زمانی و مکانی یکنواختی در سطح منطقه برخوردار نیست. همین مسئله، منطقه مورد مطالعه را از قابلیت بالایی برای خشکسالی بهره مند ساخته است. در پایش خشکسالی استفاده از روش مناسب که فراوانی، شدت و تداوم خشکسالی ها را مشخص کند از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این مطالعه پس از کنترل کمی و کیفی و تجزیه و تحلیلآمارهای موجود ایستگاه های هواشناسی استان با دوره آماری 1386-1365 ( 5 ایستگاه سینوپتیک و 5 ایستگاه اقلیم شناسی و 4 ایستگاه باران سنجی) پدیده خشکسالی ، با استفاده از روش های دهک ها و SPI از بعد فضایی مورد پایش و بررسی قرار گرفته است. سپس نقشه های ترسالی و خشکسالی های فراگیر ، شدت و تداوم آن با استفاده از نرم افزار GIS از لحاظ مکانی و زمانی در سطح استان تهیه شده است.

Keywords:

پایش فضایی خشکسالی و ترسالی , SPI & DPI , فراوانی , شدت – مدت و دوره بازگشت خشکسالی , GIS