تحلیلی بر نقش فضای سبز در حفظ محیط زیست شهری با تاکید بر توزیع فضایی مکانی فضای سبز (نمونه موردی شهر تهران)

جهت رفع مشکلات کلان شهرها، شرکت فعال این شهرها در توسعه پایدار امری اساسی است. این مشارکت مستلزم آن است که توسعه شهری هر یک از اجزاء سه گانه توسعه اجتماعی، توسعه اقتصادی و حفاظت از محیط زیست شهری را به طور مساوی در خود ادغام کند . در بسیاری از کلان شهرها ، چشم انداز شهر چیزی جز ساختمان ها، راه ها و برج ها ی سر به فلک کشیده نبوده و انسان کمتر م ی تواند در گریز از انبوه سیمان و آسفالت آرامش یابد. مهم ترین اثر فضای سبز در شهرها، کارکردهای زیست محیطی آن هاست که شهرها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنی دار کرده است ؛ و با آثار سوء گسترش صنعت و کاربرد نادرست تکنولوژی مقابله نموده، سبب افزایش کیفیت زیستی شهرها می شون د . در شهر تهران که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است، کمبود فضای سبز شهری محسوس می باشد. به طوری که بر اساس یافته ها، با توجه به جمعیت 7797520 نفری این شهردر سال 1385 ، در مجموع متوسط سرانه فضای سبز آن 9/28 متر مربع (اعم از پار ک ها ، جنگل کاری های داخل شهر، میادین و رفیوژها، درختان معابر و لچکی ها و قطعات فضای سبز ) می باشد؛ و با استاندارد وزارت مسکن و شهرسازی که 12 متر سرانه را پیشنهاد می کند ، فاصله دارد. در عین حال توزیع فضایی آن در مناطق 22 گانه نیز بسیار نامتعادل و نامتناسب است. به طوری که منطقه 10 ، با تراکم 391/5، نفر در هکتار که پر تراکم ترین منطقه ی تهران هست دارای سرانه ای معادل 2 متر مربع می باشد که بسیار ناچیز است . در حالیکه منطقه 18 با تراکم 83/5 نفر در هکتار که بعد از مناطق 22 و 21 جزء کم تراکم ترین مناطق تهران می باشد دارای سرانه ای معادل 22 متر مربع می باشد . پژوهش حاضر که بر اساس روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته، نشان می دهد که برخلاف استانداردهای ملی و بین المللی پیشنهاد شده برای سرانه فضای سزب ، سرانه فضای سبز در کلانشهر تهران ، کمتر از استاندارد 12 متر مربعی وزارت مسکن و شهرسازی می باشد. با توجه به آن که پیش بینی شده است جمعیت این شهر در سال 1395 به 8987124 نفر برسید ، برای رسیدن به سرانه 12 متر مربعی وزارت مسکن و شهرسازی ، برای سال 1395 ، به سطحی معادل 107845488 ، متر مربع فضای سبز نیاز می باشد؛ که با کسر سطح موجود این کاربری در سال 1385 ، که حدود 72433389 ، می باشد به سطحی معادل 35412099 متر مربع نیاز می باشد.

Keywords:

فضای سبز شهری , محیط زیست شهری , توزیع فضایی مکانی , شهر تهران