فرامرز خوش اخلاق - استادیار اقلیم شناسی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
محمدامین حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه تهران
صدیقه کریمی دهبکردی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه تهران
مرضیه غیاث الحسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران

پدیده گردوغبار با خشکی محیط و قلت پوششگ یاهی رابطه بسیار نزدیکی دارد، بطوری که می توان آن را از عوامل اصلی شکل گیری توفان های گردوغباری دانست. این پژوهش جهت مطالعه و مدل سازی اثر گرمایش جهانی بر متوسط دما و تعداد روزهای گردوغبار در دو ایستگاه بم و زاهدان (جنوبشرق ایران) با استفاده از مدل تغییراقلیم INMCM-30 و تحت سناریوی P50 تدوین شده است. در این پژوهش ضمن مطالعه روند فراسنج های دما، رطوبت، بارش و تعداد روزهای همراه با طوفان های گردوغبار در طول 50 سال اخیر در منطقه جنوبشرق ایران، براساس خروجی مدل ، تعداد روزهای طوفان گردوغبار سالانه در دهه های آتی تا پایان قرن حاضر برآورد گردیده است. بر اساس یافته های این پژوهش بین دما و تعداد روزهای گردوغبار سالانه همبستگی بالایی وجود دارد. نتایج نشان داد در دهه آغازین نیم صده اخیر تعداد روزهای گردوغبار به طور متوسط در بم 18 روزو در زاهدان 60 روز بوده است که در دهه پایانی بازه مورد مطالعه تعداد روزهای گردوغباری بم به 50 روز و در زاهدان به حدود 80 روز رسیده است. بر اساس خروجی مدل و مقادیر محاسبه شده تعداد روزهای گردوغباری، به طور متوسط در پایان قرن حاضر در زاهدان به بیش از 140 روز و در بم به بیش از 110 روز در سال خواهد رسید. بنابراین با روند افزایشی دما، تعداد روزهای گردوغبار نیز افزایش خواهد یافت. در ایستگاه بم به دلیل خشکی اقلیمی روزهای گردوغبار روند افزایشی بیشتری نسبت به زاهدان دارد.

تغییراقلیم،گردوغبار، مدل اقلیمی INMCM-30، جنوب شرق ایران