کاربرد نرم افزار GIS در پهنه بندی سیلا ب به منظور کنترل و مدیریت سیلاب (مطالعه موردی طالقان)

سیل همه ساله در گوشه و کنار کشور خسارات زیادی را به منابع اقتصادی وارد می آورد. وقوع سیل و خسارات ناشی از آن در ایران طی سال های اخیر روند افزایشی داشته است. در این مقاله تاثیر ویژگی های ژئومرفولوژیک در سیل خیزی از طریق مقایسه میزان تاثیر گذاری متغیر های موثر در زیر حوزه ی مرجان و خسبان در حوزه ی طالقان استان البرز مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. به این منظور ویژگی های مورفومتریک دو زیر حوزه ، شامل: مساحت، طول آبخیز، ضریب شکل، ضریب کشیدگی، شیب آبراهه اصلی، زمان تمرکز بررسی شده است. و اثر کمیتی هر کدام از عوامل بر میزان سیل خیزی حوزه و همین طور دبی حداکثر لحظه ای حوزه که عامل موثر بر میزان سیلاب و تولید رواناب می باشد براورد گردیده است. به این منظور در روش تحقیق از نقشه ی توپوگرافی منطقه با مقیاس 1:50000 استفاده شده است که در محیط نرم افزاری (Arc GIS) عوامل موثر به صورت کمی براورد گردیده است و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که زیر حوزه ی مرجان دارای طول آبراهه اصلی کوتاهتر و ضریب فرم آن به 1 نزدیک تر و ضریب کشیدگی کمتری دارد ضریب سیل خیزی زیر حوزه مرجان نسبت به زیر حوزه خسبان بیشتر است ولیکن از زیر حوزه خسبان دارای مساحت بیشتریمی باشد و وضعیت نفوذ پذیری ضعیفی دارد. با توجه به این شرایط ارتفاع رواناب در آن بیشتر است و دبی حداکثر لحظه ای بیشتر و حجم رواناب تولیدی بیشتر است به همین دلیل بایستی مجموعه اقدامات سازه ای در این زیر حوزه باید مقاومت بیشتری داشته باشند . چون حجم رواناب تولیدی بیشتر از زیر حوزه مرجان است. بر عکسسرعت رواناب و واکنش زیر حوزه مرجان برای ایجاد سیل در مدت زمان کوتاهتری صورت میگیرد. لذا لازم است مطالعات بیشتری در ارتباط با پارامترهای موثر بر سیل خیزی انجام شود تا مناطق سیل خیز منطقه و عامل اصلی که می تواند بیشترین اثر را بر ایجاد سیل خیزی داشته باشد شناسایی شود و اقدامات مدیریتی لازم صورت گیرد.

Keywords:

سیل خیزی , تولیدرواناب , دبی حداکثر لحظه ای , حوزه آبخیز