بررسی مهمترین عوامل تاثیر گذار بر کاهش سطح تراز کنونی دریاچه ارومیه و ارائه راهکارها

دریاچه ارومیه بزرگترین و شورترین دریاچه دائمی ایران و یکی از دریاچه های فوق اشباع از نمک دنیاست که از این نظر با دریاچه بزرگ نمک آمریکا شباهت دارد. این دریاچه به دلیل داشتن ارزشهای اکولوژیک و منحصر به فرد، به عنوان یکی از تالابهای بین المللی درکنوانسیون رامسر ثبت شده است. متاسفانه علیرغم اهمیت بسیار زیاد سطح آن در سال های اخیر در نتیجه تاثیرات توام عوامل طبیعی و انسانی کاهش یافته است به طوریکه از سال 1374 سطح تراز آب ، روند کاملا نزولی گرفته و ارتفاع آب نیز با کاهش حدود 7متری ( نسبت به زمان پر آبی در سال 1371 ) از تراز 1278 متر به 1271 متر رسیده است. لذا تبدیل زمینهای اطراف دریاچه ارومیه به شوره زار، تهدید حیات آرتیما، کاهش پرندگان مهاجر و برهم خوردن تعادل زیستی ، ضعیف شدن پوشش گیاهی، کاهش میزان آب دهی از مهمترین چالش های موجود در این منطقه می باشد که صورت ادامه روند فعلی کاهش دریاچه ارومیه و عدم چاره اندیشی برای احیای آن ، نه تنها امیدی به احیای دریاچه وجود ندارد بلکه ظرف یک دهه آینده کل آب موجود در آن تبخیر خواهد شد. در این مقاله به چگونگی ایجاد دریاچه ارومیه و وضعیت کنونی سطح تراز آن با استفاده از تصاویر ماهواره در دوره های متمادی خواهیم پرداخت و به مهمترین عوامل طبیعی و انسانی موثر بر کاهش سطح آن اشاره می نماییم . بررسی ها نشان می دهد در سالهای اخیر حفر چاه ها در اطراف دریاچه ارومیه افزایش یافته و سطح آب های زیر زمینی نیز افت نموده است جهت بررسی اثر افت سطح آب های زیرزمینی بر کاهش سطح دریاچه ارومیه تعداد 16 حلقه چاه از نظر کمی (چاه های پیزومتری) و کیفی (میزان شوری) در دشتهای سلماس، ارومیه، مراغه، آذرشهر مورد ارزیابی قرار گرفتد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد میزان EC (هدایت الکتریکی ) در چاه های اطراف دریاچه ارومیه افزایش یافته است که این می تواند موئد حرکت آب های زیر زمینی از دریاچه به سمت آبخوان های مجاور باشد لذا برداشت سطح آب های زیر زمینی در چاه های اطراف دریاچه ارومیه بعنوان مهمترین علل کاهش کنونی سطح دریاچه می باشد.

Keywords:

دریاچه ارومیه , هدایت الکتریکی , کنوانسیون رامسر , تصاویر ماهواره ای