فرامرز خوش اخلاق - استادیار اقلیم شناسی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
محمدامین حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه تهران
صدیقه کریمی دهبکردی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه تهران
مرضیه غیاث الحسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران

پدیده گردوغبار با خشکی محیط و قلت پوشش گیاهی رابطه بسیار نزدیکی دارد، بطوری که می توان آن را از عوامل اصلی شکل گیری توفانهای گردوغباری دانست. این پژوهش جهت مطالعه و مدل سازی اثر گرمایش جهانی بر متوسط دما و تعداد روزهای گردوغبار در دو ایستگاه بم و زاهدان (جنوب شرق ایران) با استفاده از مدل تغیر اقلیم INMCM-30 و تحت سناریوی P50 تدوین شده است. در این پژوهش ضمن مطالعه روند فراسنج دما، رطوبت، بارش و تعداد روزها همراه با طوفان های گردغبار در طول 50 سال اخیر در منطقه جنوب شرق ایران، بر اساس خروجی مدل، تعداد روزهای طوفان گردغبار سالانه در دهه های آتی تا پاین قرن اضر برآورد گردیده است. بر اساس یافته های این پژوهش بین ما و تعداد روزهای گردوغبار سالانه همبستگی بالایی وجود ارددد نتایج نشان داد در دهه آغازین نیم صده اخیر تعداد روزهای گردو غبار به طور متوسط در بم 18 روز و در زاهدان 60 روز بوده است که در دهه پایانی بازه مورد مطالعه تعداد روزهای گردوغباری بم به 50 روز و در زاهدان به حدود 80 روز رسیده است. بر اساس خروجی مدل و مقادیر محاسبه شده تعداد روزهای گردوغباری، به طور متوسط در پایان قرن حاضر در زاهدان به بیش از 140 روز و در بم به بیش از 110 روز در سال خواهد رسید. بنابراین با روند افزایشی دما، تعداد روزهای گردوغبار نیز افزایش خواهد یافت. در ایستگاه بهم به دلیل خشکی اقلیمی روزهای گردوغبار روند افزایشی بیشتری نسبت به زاهدان دارد.

تغییر اقلیم، گردوغبار، مدل اقلیمی INMCM-30، جنوب شرق ایران