محمدحسین جهانگیر - استادیاردانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران
کیوان سلطانی - دانشجوی ارشدمهندسی طبیعت دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران

انرژی تابشی خورشید یکی ازمنابع نامحدود و تجدید پذیردرطبیعت می باشد که بهره برداری ازآن همواره موردتوجه محققین و متخصصین علوم مختلف واقع شده است میزان تابش رسیده ازجو به سطح زمین به عنوان اصلی ترین ورودی درمسیر استفاده ازانرژی خورشیدی درطراحی و مدلسازی تجهیزات مربوطه می باشد همچنین شدت تابش خورشیدی برسایرپدیده های موجود درطبیعت مانند تبخیر سطحی سیلاب بارندگی آلودگی زیست محیطی و ... نیز اثری مستقیم دارد به دلیل اهمیت این موضوع مدلهای بسیاری برای محاسبه کمی این پارامتر ابداع شده است که متناسب با جغرافیا و اقلیم هرمنطقه تفاوت هایی با یکدیگر دارند دراین پژوهش با استفاده ازداده های اندازه گیری شده دربین سالهای 1357تا2005 درشهرستان بم واقع دراستان کرمان میزان تابش آفتاب رسیده به زمین براساس مدل های ارایه شده ازقبیل انگستروم و پیج واسنجی شدند رابطه های مورد نظر براهی منطقه بم تعمیم یافت و منحنی تغییرات شدت تابش برای هریک ازآنها نسبت به تابشهای واقعی اندازه گیری شده که ازسایت سازمان هواشناسی ایران استخراج گشته اند ترسیم شد پس ازآن مقدار اندازه گیری شده با میزان محاسباتی توسط مدلها باهم مقایسه گردید و مدلی که بیشترین همخوانی را بامقادیر ثبت شده برای ایستگاه موردبحث داشت به عنوان مدل بهینه برای منطقه بم انتخاب گردید بررسی دقت رابطه ها و براورد میازن خطای هریک زاآنها باانجام ازمونهای متعارف و با استفاده ازکمیت هایی نظیر درصد متوسط خطا متوسط خطای مبنا جذرمیانگین مربعات خطا خطای استاندارد تخمین و ضریب همبستگی صورت پذیرفت درنتیجه با استفاده ازروابط پیشنهادی برای شهرستان بم امکان مدلسازی برای برآورد شدت تابش خورشیدی درهرزمان ازسال امکان پذیر خواهد بود

شدت تابش خورشیدی ، مدل آنگستروم ، متوسط ماهیانه تابش فرازمینی ، ضریب همبستگی