عباس علی محمد - دانشیار گروه GIS، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
زهره مظفری - دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و GIS، دانشگاه تربیت مدرس

شیوع و توسعه بسیاری از بیماری ها وابستگی زیادی با شرایط محیطی نشان می دهند. بدون شناخت و توجه به شرایط محیط طبیعی نمی توان برای حفاظت در مقابل بیماری ها و همچنین مبارزه با بیماری برنامه ریزی نمود. لیشمانیوز بیماری انگلی است که به وسیله نیش پشه خاکی ماده به انسان انتقال می یابد و شامل دو نوع اصلی لیشمانیای جلدی واحشائی است. شیوع این بیماری در برخی از استان های ایران نظیر اصفهان، فارس، خراسان، خوزستان، کرمان و یزد بسیار چشمگیر است. بر این اساس تعیین کانون های اصلی و شناسایی عوامل موثر در شیوع بیماری برای پیش بینی و پایش بیماری حائز اهمیت می باشد. در تحقیق حاضر به کمک روش های دور سنجی و GIS و آنالیزهای چند متغیره و تحلیل اکتشافی داده ها، اقدام به استخراج و مدلسازی بیماری سالک در چهار بازه زمانی ماه، فصل، نیم سال و سال در استان یزد گردید. اطلاعات مورد استفاده در مدلسازی شامل شاخص گیاهی ، دمای سطح زمین و تولید اولیه ناخالص از سنجنده MODIS و متغیرهای محیطی شامل، بارندگی، دمای هوا، جمعیت، رطوبت نسبی، طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی، ماه و سال بوده است. نتایج بدست آمده نشان داد که بازه های زمانی سال و نیم سال با داشتن بیشترین ضرایب تعیین نسبت به سایر بازه هایمورد بررسی، مدل بهتری را ارائه می دهند. متغیرهای عرض جغرافیایی، ماه، پوشش گیاهی، سال، بارندگی و رطوبت نسبی به ترتیب نسبت به سایر متغیرها، نقش موثرتری در مدلسازی بیماری داشتند.

سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور، بیماری لیشمانیوز جلدی (سالک)، MODIS، آنالیزهای چند متغیره و تحلیل اکتشافی داده ها