سارا تنیان - دانشجوی کارشناسی ارشدآبیاری و زهکشی دانشگاه بوعلی سینا همدان
علی اکبر سبزی پرور - دانشیار هواشناسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
صفر معروفی - دانشیار هیدرولوژی دانشگاه بوعلی سینا همدان

کمبود آب و علاقه روز افزون به ارز یابی پیامد های گرمایش جهانی و تغییر اقلیم منجر به مطالعات زیادی در آشکار سازی روند پارامتره ایهواشناسی بو یژه در مناطق خشک و ن یمه خشک گرد یده است . تا کنون مطالعات اندک ی در خصوص روند یابی پارامتر تبخ یر و تعرق مرجعدر ده شهر منتخب از (PMF- در د نیا صورت گرفته است . در این مطالعه روند تبخیر وتعرق مرجع با رو ش فائو پنمن مانتیث ( 56 (ET0)شهرهای من اطق سرد و خش ک و سرد و نیمه خشک مورد مطالعه قرار گرفت . دوره آمار ی مشاهدات هواشناس ی 33 ساله و از سال 1974 تاسال 2006 م ی باشد . برای این منظو ر 250 سری زمانی و مکانی تبخیر و تعرق و پارامترهای موثر بر آن، ایجاد شد و روند آنان ب ادر سطوح معنی داری 95 % و 99 % مورد بررسی قرار گرفت . دو (Sen's Estimator) آزمون های ناپارامتری من-کندال و تخمین گر سنروش مورد مطالعه به طور کامل نتایج یکدیگر را تایید کردند. طبق نتایج به دست آمده شهرهای اراک، اصفهان، همدان، خوی، تهران وبودند. شهرهایی مانند قزوین و شاهرود دارای روند منفی و معن ی دار، و ET تربت حیدریه در مقیاس سالانه فاقد روند معنی دار در پارامتر 0شهرهای ارومیه، تبریز و زنجان دارای روند مثبت معنی دار در ت بخیر و تعرق مرجع سالانه بودند . در مقیاس فص لی 60 % از شهرهای مورددر مناطق مورد مطالعه قابل ET زمستانه مثبت و م عنی دار بود . بطور کلی روند خاص و منظ م ی بر ای تغ ییرات 0 ET مطالعه دارای روند 0پیشنهاد نم ی باشد . همچنین علت وجود روند یا عدم وجود آن نیز با توجه به میزان همبستگی ه ای معن ی دار تبخیر و تعرق مرجع بهپارامترهای دمای متوسط، سرعت باد، تابش خالص و کمبود فشار بخار اشباع، و نوع روند آنان مورد بحث قرار میگیرد.

روند تبخیر و تعرق مرجع، مدل فائو پنمن مانتیث، من-کندال، تخمین گر سن، اقلیم خشک و نیمه خشک