فاضل ایرانمنش - اعضای هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
محمود عرب خدری - اعضای هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

ساختار اقتصادی اجتماعی منطقه سیستان به شدت از آستانه محیطی و دامنه تغییرات اقلیمی خود متأثرمی باشد. زیرا این منطقه از یکطرف میان دشت لوت در غرب و دشت های بیابانی وسیع در افغانستان و ازطرف دیگر میان بیابانهای اقلیمی جهان قرار دارد. بنابراین هدف اصلی تحقیق شناخت اثرات ناشی از تغییراقلیم به خصوص اثرات خشکسالی بر پیکره نظام اقتصادی و اجتماعی منطقه سیستان می باشد. برای نیل بهاین هدف از مطالعات و گزارشات موجود، تصاویر ماهواره ای به منظور تهیه نقشه کاربری، سرشماری عمومینفوس و مسکن و بازدیدهای صحرایی استفاده شد. نتایج نشان داد، در ساختار اقتصادی منطقه سیستان،بخش کشاورزی از گذشت ههای دور، همواره نقش مسلط و غالب را نسبت به سایر فعالیت ها داشته است وبخش بزرگی از اهالی منطقه از این طریق امرار معاش می کرده اند. در سال 1375 بخش کشاورزی از نظر38 درصد، در این بخش / اشتغال، بخش غالب اقتصادی بوده است و در حدود 23725 نفر از کل شاغلان یا 25 درصد و در مناطق روستایی آن بالغ بر 55 / فعال بوده اند. این میزان در دو شهر زابل و زهک در حدود 2درصد بوده است. با وقوع خشکسالی در سا لهای 1349 و 1350 و سیل سال 1369 و خشکسالی های اخیر،وضعیت بخش کشاورزی به شدت متزلزل شده و از میزان کشت و تولید محصولات زراعی و باغی به مقداربسیار زیادی کاسته شده است. همچنین بسیاری از مراکز زیست روستایی منطقه رو به ویرانی نهاده و خالیاز سکنه شده است. بعلاوه با تبدیل اراضی کشاورزی و مستعد به اراضی رها شده، تخریب مراتع، خشک شدنتالاب ها و … موجبات ناهنجاریهای اجتماعی از جمله بیکاری، فقر، مشاغل کاذب و قاچاق را سبب شده است

خشکسالی، ساختار اقتصادی اجتماعی، منطقه سیستان