محمدحسین حدادی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران
مقصداله اسماعیلف - استاد دانشگاه کشاورزی تاجیکستان
ورجب چوکان - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج

تخمین قابلیت ترکیب پذیری و نحوه عمل ژن در ذرت می تواند به اصلاحگر از طریق انتخاب لاین و هیبرید مناسب برای رسیدن به اهداف اصلاحی کمک کند.جهت تعیین قابلیت ترکیب پذیری عملکرد و صفات وابسته به آن ، هشت لاین خالص با هم در تلاقی یک طرفه دی آلل شرکت داده شدند .بیست و هشت هیبرید بدست آمده به همراه والدینشان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در دو مکان ساری(دشت ناز) و قائم شهر(قراخیل) در بهار سال های 1389 و 1390 کاشته شد .نتیجه قابلیت ترکیب پذیری عمومی (GCA) و خصوصی (SCA) نشان دادکه برای صفات مدت زمان از سبز شدن تا ظهور تارهای ابریشمی در بلال (DS)، ارتفاع گیاه (PH)، وزن هزار دانه (KW) تعداد دانه در ردیف بلال (KR)، تعداد ردیف دانه در بلال (NR)، قطر بلال (ED)، قطر چوب بلال (CD) و عملکرد دانه (KY) هم اثر افزایشی و هم اثر غیر افزایشی ژن نقش دارد.بدلیل میزان توارث پذیری بالا،پائین بودن درجه قالبیت و بالا بودن نسبت (GCA/SCA) برای صفات (DS)، (NR) و (CD) نشان می دهد که در این صفات اهمیت اثر افزایشی ژن بیشتر است. در اکثر تلاقیهائی که دارای اثر قابلیت ترکیب پذیری خصوصی (SCA) معنی داری برای عملکرد دانه بودند حداقل یکی از والدین دارای اثر قابلیت ترکیب پذیری عمومی معنی دار برای این صفت بود.تلاقیهای MO17xLine8، MO17xLine10، MO17xLine12، Line8xLine10 و Line8xLine21 دارای عملکرد دانه بالائی نسبت به دیگر تلاقی ها بودند.

توارث پذیری،ذرت،قابلیت ترکیب پذیری عمومی وقابلیت ترکیب پذیری خصوصی