محمد یزداندوست همدانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان
بهنوش رسایی - دانشجوی دکترای فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه رازی

به منظور بررسی و مقایسه روش کشت مسطح در برابر کشت جوی و پشته بر عملکرد کلزای پاییزه در سیستم آبیاری بارانی، این آزمایش از پاییز سال 1390 بمدت دو سال زراعی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، ایستگاه اکباتان اجرا شد. در این مطالعه 13 تیمار شامل 12 تیمار کشت مسطح (چهار فاصله خطوط کاشت 15، 20، 25 و 30 سانتیمتر در ترکیب با سه مقدار بذر 6، 8 و 10 کیلوگرم در هکتار)، به همراه تیمار شاهد (کشت 2 خط کاشت روی پشته های با فاصله 60 سانتیمتر و با مقدار بذر 8 کیلوگرم در هکتار)، بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. داده های حاصل در هر کرت به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی تجزیه شده و مقایسه شاهد در برابر سایر تیمارها انجام گردید. همچنین 12 تیمار میزان بذر و فاصله خطوط کشت مسطح نیز بصورت آزمایش فاکتوریل مورد تجزیه قرار گرفتند. بر اساس نتایج تجزیه مرکب دو ساله ، کشت جوی و پشته ای در مقایسه با تمامی تیمارهای کشت مسطح کمترین عملکرد دانه را تولید کرد. فاصله خطوط کشت تاثیر معنی داری بر تعداد شاخه فرعی و تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه داشت، اما بر ارتفاع بوته و تعداد دانه در غلاف تاثیری نداشت. میزان بذر تاثیر معنی داری بر تعداد شاخه فرعی و تعداد غلاف در بوته داشت اما ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد دانه تحت تاثیر میزان بذر قرار نگرفتند. بیشترین عملکرد دانه در روش کشت مسطح از فاصله خطوط 15 تا 25 سانتیمتری بدست آمد.

آرایش کاشت، کشت جوی و پشت های، فاصله خطوط کشت، میزان بذر