معروف خلیلی - استادیار دانشگاه پیام نور
سعید اهری زاد - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
محمود تورچی - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
محمد مقدم - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

به منظور بررسی تنوع و تعیین نواحی ژنومی کنترل کننده صفات زراعی و مورفولوژیکی جو، آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 با استفاده از 72 لاین هاپلوئید و والدین آنها (استپتو و مورکس) در دو مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مهاباد و ایستگاه میاندوآب در قالب طرح لاتیس متعادل ساده با دو تکرار اجرا گردید. صفات ارتفاع بوته، روز تا سنبله دهی، طول سنبله، تعداد دانه درسنبله، طول پدانکل، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت دانه مورد اندازه گیری قرار گرفتند. تجزیه QTL به روش نقشه یابی فاصله ای مرکب (CIM) برای هر صفت در میانگین دو مکان انجام گردید برای تحقیق حاضر، در مجموع 25 QTL شناسایی گردید. واریانس ژنتیکی کل توجیه شده بوسیله این QTLها از 27/37 (روز تا سنبله دهی) تا 73/6 (عملکرد دانه) درصد متغیر بود. بیشترین QTLهای صفات زراعی جو روی کروموزوم های H4 ،3H ،2H ،1H و 6H مکان یابی گردیدند. تعداد سه اثر اپیستازی افزایشی × افزایشی بین QTLها شناسایی شدند. نتایج نشان داد که تنش کمبود آب در مقایسه با مکان، نقش بسزایی در شدت تظاهر صفات داشت. همچنین، می توان از QTLهای پایدار و خوشه ای شناسایی شده برای صفات مهم زراعی جو در برنامه گزینش به کمک نشانگر (MAS)، استفاده نمود.

جو، صفات زراعی، QTL