حسین حاتم زاده - پژوهنده موسسه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان - خراسان شمالی
هوشنگ نارکی - پژوهنده موسسه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران
علی اکبر محمودی - پژوهنده موسسه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان
مسعود اسکندری - پژوهنده موسسه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان

توسعه کشت دانه های روغنی جهت تامین روغنهای خوراکی یکی از اهداف مهم کشور در رسیدن به خود کفایی است. بد ین منظور یافتن ارقامی که دارای عملکرد بالا بوده و بتواند با خشکی فصل رویش بهتر مقابله کرده برای مناطق دیم کشور حایز اهمی ت فراوان هستند. در این پژوهش تعداد 19 رقم کلزای گزینش شده از آزمایشهای مقایسه عملکرد سالهای قبل، در قالب طرح بلوکها ی کاملتصادفی به صورت کشت پاییزه در 6 محیط در شرایط دیم مورد مقایسه قرار گرفتند. هر کرت شامل 5 خط کاشت به طول 5 متر بود. در طول فصل رشد و بعد از برداشت صفات فنولوژی، مورفولوژی و فیزیولوژی مورد بررسی قرار گرفت. نتا یج تجزیه واریانس مرکب نشان داد بین محیطها از نظر تمامی صفات تحت بررسی و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در تمام صفات به جز ارتفاع بوته در سطح احتمال 1% اختلاف معنیداری وجود داشت. ژنوتیپهای Option500 ،RGS003 و Shiralee دارای بیشترین عملکرد دانه (بترتیب 1410/20، 1364/74 و 1356/30 کیلوگرم در هکتار) بودند. ژنوتیپ های فوق دارای ش یب خط کم در محدوده یک و غیرمعنیدار و همچنین متوسط عملکرد بیشتر از متوسط کل و نیز واریانس انحراف از خط غیر معنیدار و کمی بودند، بنابراین میتوان به عنوان ژنوتیپهای پایدار در شرایط دیم برای کشت پاییزه توصیه نمود و از آن ژنوتیپها در برنامه های اصلاحی به خاطر داشتن ژنهای پایداری در انتقال این ژنها به ژنوتیپهای برتر بهره جست.

کلزا، پایداری، دیم