فرشید حسنی - اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
عنایت رضوانی خورشیدی - محقق موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
عباس زارعیان - اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال

این پژوهش به منظور بررسی کارایی استفاده از برخی باکتریهای حل کننده فسفات در جذب فسفر، توسعه حجم ریشه و وزن خشک ریشه مینی تیوبر سیب زمینی رقم اگریا حاصل از کشت بافت انجام شد. در این آزمایش گیاهچه های کشت بافتی با دو سویه باکتری سودوموناس (Ps116 و Ps173) از گونه Pseudomonas fluorescent و دو جنس باکتری باسیلوس (Bacillus Subtilis و Bacillus megterium) همگی به همراه شاهد به صورت مجزا و در مخلوط با هم در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی و در سه تکرار مایه زنی شدند. تلقیح در گلخانه و هنگام انتقال انجام شد. پس از گلدهی میزان جذب فسفر و پس از برداشت حجم ریشه و وزن خشک ریشه اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که مایه زنی با باکتری سودوموناس بر میزان جذب فسفر و شاخصهای رویشی ریشه سیب زمینی در سطح احتمال 1% اثر معنیدار داشت. میزان جذب فسفر و حجم ریشه در سطح احتمال 1% و وزن خشک ریشه در سطح احتمال 5 درصد با تلقیح جنسهای مختلف باکتری باسیلوس اختلاف معنیداری نشان دادند. همچنین مشخص شد که اثر متقابل سودوموناس × باسیلوس در سطح احتمال 5% بر میزان جذب فسفر معنی دار بود. با توجه به مقایسه میانگین صفات مشخص شد که مایه زنی با باکتری سودوموناس سویه 173 با افزایش 34/5% در مقایسه با شاهد و 16/4% در قیاس با سویه 116 بیشترین تأثیر را بر میزان جذب فسفر داشت. همین سویه از باکتری سودوموناس بیشترین تأثیر را بر میزان توسعه حجم ریشه به نسبت سویه 116 و نیز در مقایسه با تیمار بدون تلقیح داشت. وزن خشک ریشه نیز تحت تلقیح با سویه 173 در مقایسه با سویه 116 و شاهد به ترتیب با 25/9% و 38/4% بالاترین مقدار را نشان داد. در حضور باکتری باسیلوس جنس B.subtilis میزان جذب فسفر و حجم ریشه بالاترین مقدار را نشان دادند. این در حالی بود که باکتری باسیلوس جنس B.megaterium سبب افزایش وزن خشک ریشه به میزان 1/48 برابر شاهد شد. در تیمار تلقیح تلفیقی دو گونه از باکتری بیشترین میزان جذب فسفر در تیمار ترکیبی B.subtilis و سویه 173 باکتری سودوموناس با بیش از 57 % برتری در جذب فسفر قابل دسترس گیاه مشاهده شد. در مجموع مشخص گردید که بهره گیری از باکتریهای حل کننده فسفات ضمن افزایش توسعه حجم و وزن خشک ریشه موجب جذبحداکثری فسفر و در نهایت افزایش راندمان تولید گیاه شد.

باکتری سودوموناس، باکتری باسیلوس، جذب فسفر، ریزغده سیب زمینی