طلیعه استوار - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی دانشگاه گیلان
علی محمد شکیب - دانشیار پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران
رضا شیرزادیان خرم آباد - استادیار گروه بیوتکنولوژی دانشگاه گیلان

نیشکر ( Saccharum officinalis L.) گیاهی است که به دلیل تنوع ژنتیکی بسیار بالا به صورت رویشی تکثیر می شود. کشت بافت روش مناسبی برای ایجاد، نگهداری و بکارگیری تنوع ژنتیکی جهت اصلاح و بهبود ارقام تجارتی نیشکر می باشد. لذا به منظور کالوس دهی و باززایی دو رقم تجارتی ( A) CP69-1062 و ( B)CP48-103) ریزنمونه هایی با برش قاعده ی ساقه ی گیاهچه تهیه شدند و پس از ضد عفونی روی محیط کشت MS حاوی 5 غلظت مختلف از هورمون 2,4-D شامل صفر، 0/5،1، 1/5 و 2 میلی گرم در لیتر کشت گردیدند. در پایان 4 هفته نمونه ها مورد بررسی قرار گرفته و میزان کالوس دهی و باززایی در آنها ارزیابی گردید. بیشترین میزان کالوسدهی و باززایی در رقم A در غلظت 1/5mg/L از هورمون 2,4-D به دست آمد. در رقم B نیز بیشترین میزان کالوس دهی به غلظت 1.5mg/L و بیشترین میزان باززایی به غلظت 0.5mg/L از 2,4-D اختصاص داشت. لذا این روش می تواند با کارایی مطلوب و در مدت زمان کمی موجب کالوس دهی و باززایی از ریز نمونه های گیاه نیشکر شود. نتایج این پژوهش برای ایجاد جمعیتهای جهش یافته و انتخاب گیاهان با تحمل بالاتر به تنشهای محیطی مورد استفاده قرار گرفت.

باززایی گیاه، 2.4-D، کالوس دهی، کشت بافت، نیشکر